Słowa kluczowe
muzyka metalowa
kobieta
subkultura
kobiecość
męskość female metalhead
metal music
woman
subculture
femininity
masculinity
Jak cytować
Abstrakt
Termin „kobieta metalowiec”/„metalówa” (ang. “female metalhead”) może brzmieć jako dość abstrakcyjne pojęcie. Jak właściwie miałaby ona wyglądać i co myśleć? Czy istnieje jej „prototyp”? W artykule przedstawiono badania jakościowe źródeł motywacji kobiet do uczestnictwa we współczesnej czeskiej subkulturze metalowej. Omówiono poszczególne czynniki (dlaczego kobiety słuchają metalu) i rolę czynnika męskiego w tym procesie. Badania opierają się na siedemnastu półstrukturalnych wywiadach z uczestniczkami - członkiniami czeskiej subkultury metalowej. Poszczególne pytania badawcze koncentrują się na zrozumieniu pozycji kobiety jako fanki metalu wewnątrz subkultury, jej wyglądu zewnętrznego, przyczyn skłonności do metalu (np. wpływ partnera lub zainteresowanie społecznością metalową), kwestii symboliki płci w przemyśle muzyki metalowej czy rodzaju elitarności i ekskluzywności. Wyniki pokazały, że kobiety w obrębie subkultury metalowej balansują pomiędzy męskością a kobiecością i często oceniają swoje otoczenie w oparciu o te dwa bieguny. Jednak główna inspiracja wciąż płynie z męskiej perspektywy z jej typowymi cechami wizualnymi i muzycznymi.
Bibliografia
Arnett Jeffrey Jensen. 1996. Metalheads: Heavy Metal Music and Adolescent Alienation. Boulder.
Zobacz w Google Scholar
Berkers Pauwke, Schaap Julian. 2018. Gender Inequality in Metal Music Production. London.
Zobacz w Google Scholar
Brown Andy, Spracklen Karl, Kahn-Harris Keith, Niall Scott (eds.). 2016. Global Metal Music and Culture: Current Directions in Metal Studies. New York–London.
Zobacz w Google Scholar
Chaker Sarah. 2013. “Extreme Metal? It’s just a boy thing…!?” Quantitative Befunde zum Geschlechterverhältnis im Black- und Death Metal. The international conference “Music, Gender & Difference,” University of Music and Performing Arts. Vienna.
Zobacz w Google Scholar
Chaker Sarah. 2016. What is ‘male’ about black and death metal music?: An empirical approach. In: Heavy Metal, Gender and Sexuality: Interdisciplinary Approaches. Florian Heesch, Niall Scott (eds.). London–New York. 147–162.
Zobacz w Google Scholar
Daniel Ondřej. 2016. Násilím proti „novému biedermeieru“: Subkultury a většinová společnost pozdního státního socialismu a postsocialismu. Příbram.
Zobacz w Google Scholar
Daniel Ondřej. 2018. Nazism as a Mode of Transgression: Politicization of Post-socialist Czech and Slovak Black Metal. In: Out of Step. Politics and Subcultures in Post-socialist Space. Jan Charvát (ed.). Praha. 75–88.
Zobacz w Google Scholar
Daniel Ondřej. 2019. “‘Wildlife’: Ecstatic Practices of Hardcore Football and Extreme Music Fans During the Czech and Slovak Post-Socialism”. Český lid no. 106. 69–83.
Zobacz w Google Scholar
Daniel Ondřej, Almer Jiří. 2018. “‘666 XXX’: Sexploitation in Czech and Slovak Black Metal and Porno-Gore Grind”. Časopis za kritiko znanosti, domišljijo in novo antropologijo no. 274. 199–214;
Zobacz w Google Scholar
Gruzelier Jonathan. 2007. Moshpit Menace and Masculine Mayhem. In: Oh Boy!: Masculinities and Popular Music. Freya Jarman-Ivens (ed.). New York. 59–75.
Zobacz w Google Scholar
Hebdige Dick. 2012. Subkultura a styl. Praha.
Zobacz w Google Scholar
Heesch Florian, Scott Niall (eds.). 2016. Heavy Metal, Gender and Sexuality: Interdisciplinary Approaches. London–New York.
Zobacz w Google Scholar
Hendl Jan. 2005. Kvalitativní výzkum: Základní metody a aplikace. Praha.
Zobacz w Google Scholar
Hickam Brian, Wallach Jeremy. 2011. “Female Authority and Dominion: Discourse and Distinctions of Heavy Metal Scholarship”. Journal for Cultural Research no. 15(3). 255–277.
Zobacz w Google Scholar
Hill Rosemary Lucy. 2014. “Reconceptualizing Hard Rock and Metal Fans as a Group: Imaginary Community”. International Journal of Community Music no. 7(2). 173–187.
Zobacz w Google Scholar
Hradecká Anna Marie. 2019. Performance maskulinity v prostředí českého extrémního metalu. Diploma Thesis. Praha.
Zobacz w Google Scholar
Kahn-Harris Keith. 2007. Extreme Metal: Music and Culture on the Edge. Oxford.
Zobacz w Google Scholar
Kaufmann Jean-Claude. 2010. Chápající rozhovor. Marie Černá (transl.). Praha
Zobacz w Google Scholar
Kapcár Andrej. 2018. “Počiatky, vývoj a postavenie extrémnej metalovej hudby v Gruzínsku”. Sacra no. 16(2). 26–46.
Zobacz w Google Scholar
Klusák Pavel. 2018. Co je nového v hudbě. Praha.
Zobacz w Google Scholar
Kolářová Marta. 2006. Princezny a bojovnice: ženský aktivismus v radikálních hnutích. In: Mnohohlasem: Vyjednávání ženských prostorů po roce 1989. Hana Hašková, Alena Křížková, Marcela Linková (eds.). Praha.
Zobacz w Google Scholar
Kolářová Marta (ed.). 2011. Revolta stylem: Hudební subkultury mládeže v České republice. Praha.
Zobacz w Google Scholar
Kolářová Marta, Oravcová Anna. 2018. Gender a subkultury: Prosazování žen v punku a hip hopu. In: Mikrofon je naše bomba: Politika a hudební subkultury mládeže v postsocialistickém Česku. Jan Charvát, Bob Kuřík et al. Praha. 301–341.
Zobacz w Google Scholar
Kosek Jakub. 2021. “Transfigurations of the Emploi and Artistic Manifestations of Female (Heavy) Metal Singers”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura no. 13(2). 35–46.
Zobacz w Google Scholar
Lantorová Petra. 2017. “Raný norský black metal a jeho ideologie: Satanismus z perspektivy účastníků druhé vlny black metalu”. Sacra no. 15(2). 50–61.
Zobacz w Google Scholar
Mareš Miroslav. 2003. Pravicový extremismus a radikalismus v ČR. Brno.
Zobacz w Google Scholar
Nenadalová Jana. 2019. “Spiritualita Colina H. van Eeckhouta a Church of Ra: Dualita a bolest”. Sacra no. 17(2). 6–22.
Zobacz w Google Scholar
Puchovský Michal. 2020. “Pohanská hudba ako halušky: Moderná slovenská a česká novopohanská hudba”. Dingir: Časopis o současné náboženské scéně no. 23(2). 62–64.
Zobacz w Google Scholar
Purcell Natalie. 2003. Death Metal Music: The Passion and Politics of a Subculture. North Carolina–London.
Zobacz w Google Scholar
Rogers Anna, Deflem Mathieu. 2022. Doing Gender in Heavy Metal: Perceptions on Women in a Hypermasculine Subculture. London–New York.
Zobacz w Google Scholar
Smolík Josef. 2010. Subkultury mládeže: Uvedení do problematiky. Praha: Grada.
Zobacz w Google Scholar
Smolík Josef. 2012. NS black metal v České republice: Marginální fenomén. In: Ideologie krajní pravice a její odraz v současných subkulturách. Jan Charvát, Petr Bláha (eds.). Ústi nad Labem. 229–240.
Zobacz w Google Scholar
Smolík Josef. 2017. Subkultury mládeže: Sociologické, psychologické a pedagogické aspekty. Brno.
Zobacz w Google Scholar
Stašová Gabriela. 2017. Sociologie metalové hudby: Metalový posluchač v kontextu subkultury a vkusu. Diploma thesis. Olomouc.
Zobacz w Google Scholar
Strauss Anselm, Corbin Juliet. 1998. Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. London.
Zobacz w Google Scholar
Spracklen Karl. 2020. Metal Music and the Re-imagining of Masculinity, Place, Race and Nation. Bradford.
Zobacz w Google Scholar
Thornton Sarah. 1997. The Social Logic of Subcultural Capital. In: The Subcultures Reader. Ken Gelder, Sarah Thornton (eds.). London. 200–209.
Zobacz w Google Scholar
Vasan Sonia. 2011. “The Price of Rebellion: Gender Boundaries in the Death Metal Scene”. Journal for Cultural Research no. 15(3). 333–349. https://doi.org/10.1080/14797585.2011.594587 (access: 13.04.2022).
Zobacz w Google Scholar
Vaněk Jan. 2010. “Extrémní metal jako náboženství”. Dingir: Časopis o současné náboženské scéně no. 13(1). 26–28.
Zobacz w Google Scholar
Vaněk Miroslav. 2010. Metalové záblesky. In: Byl to jenom rock’n’roll? Hudební alternativa v komunistickém Československu 1956–1989. Miroslav Vaněk (ed.). Praha. 296–300.
Zobacz w Google Scholar
Vrzal Miroslav. 2009. “‘Satan, Ódin, Hitler’: Spojení satanismu, pohanství a ultrapravicové ideologie v black metalové subkultuře”. Sacra no. 7(1). 5–24.
Zobacz w Google Scholar
Gabriela Stašová, Miroslav Vrzal, Jana Nenadalová Vrzal Miroslav. 2015. “Okultní aspekty v metalové hudbě: Od hororového stylu k temné spiritualitě”. Sacra no. 13(2). 5–22.
Zobacz w Google Scholar
Vrzal Miroslav. 2017. “Metal a akademické studium náboženství aneb proč by se religionistika měla o metal zajímat, se zaměřením na téma metal a satanismus”. Sacra no. 15(2). 7–32.
Zobacz w Google Scholar
Vrzal Miroslav. 2018. “Fenomén metalových hospod”. Spark no. 27(2). 88–89.
Zobacz w Google Scholar
Vrzal Miroslav. 2020. “Okultní obrat v black metalu: Temná spiritualita a resakralizace v extrémním metalu”. Dingir: Časopis o současné náboženské scéně no. 23(2). 59–62.
Zobacz w Google Scholar
Vrzal Miroslav. 2022. “Against the Devil’s Metal: Christian Public Discursive Strategies Against Metal Concerts and Festivals in Czechia and Slovakia”. Metal Music Studies no. 8(2). 245–268.
Zobacz w Google Scholar
Vrzal Miroslav, Řezníček Dan. 2017. “Impaled Northern Moonforest: Konstrukce parodické blackmetalové identity”. Sacra no. 15(2). 6–88.
Zobacz w Google Scholar
Wallach Jeremy, Berger Harris, Greene Paul (eds.). 2011. Metal Rules the Globe: Heavy Metal Music Around the World. Durham–London.
Zobacz w Google Scholar
Walser Robert. 1993. Running with the Devil: Power, Gender, and Madness in Heavy Metal Music. Hanover.
Zobacz w Google Scholar
Weinstein Deena. 1991. Heavy Metal: A Cultural Sociology. New York.
Zobacz w Google Scholar
Weinstein Deena. 2016. Playing with Gender in the Key of Metal. In: Heavy Metal, Gender and Sexuality: Interdisciplinary Approaches. Florian Heesch, Niall Scott (eds.). London–New York. 11–25.
Zobacz w Google Scholar
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.