Słowa kluczowe
komunikacja medialna
internet,
sprawczość
epistemologia
racjomorfizm communication
Internet
agency
epistemology
ratiomorphism
internet,
sprawczość
epistemologia
racjomorfizm communication
Internet
agency
epistemology
ratiomorphism
Jak cytować
Pleszczyński, J. (2020). A priori, racjomorfizm i sprawczość we współczesnej komunikacji. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia De Cultura, 12(2), 4–17. https://doi.org/10.24917/20837275.12.2.1
Abstrakt
W artykule argumentuję, że we współczesnej komunikacji, zdominowanej przez nowoczesne technologie medialne, Kantowskie formy czystej naoczności (takie jak przestrzeń) oraz kategorie (takie jak przyczynowość) tracą swój aprioryczny charakter. Proces zanikania starych aprioryzmów i zastępowania ich jednym nowym - racjomorfizmem, wiąże się z radykalną modyfikacją sprawczości komunikacji. Jest to swoisty paradoks współczesnej komunikacji: z jednej strony nowoczesne technologie medialne bardzo wzmacniają sprawczość komunikacji, z drugiej - bardzo ją osłabiają, bo poddają przymusom racjomorficznym.
Bibliografia
Castells Manuel. 2013. Władza komunikacji. Jakub Jedliński, Paweł Tomanek (przeł.). Warszawa.
Couldry Nick, Hepp Andreas. 2017. The Mediated Construction of Reality. Cambridge.
Dukaj Jacek. 2019. Po piśmie. Kraków.
Fiut Ignacy S. 2018. „Czy możliwy jest »czwarty świat« w modelu EE Karla R. Poppera?”. Filozofia i nauka nr 6. 9-26.
Fleischer Michael. 2019. Design informacji i jej algorytmy. Kraków.
Fry Hannah. 2019. Hello world. Jak być człowiekiem w epoce maszyn. Sebastian Musielak (przeł.). Warszawa.
Gawroński Alfred. 1984. Dlaczego Platon wykluczył poetów z państwa? Kraków.
Harman Graham. 2013. Traktat o przedmiotach. Marcin Rychter (przeł.). Warszawa.
Heller Michał. 2006. Podróże z filozofią w tle. Kraków.
Hudzik Jan Paweł. 2017. Wykłady z filozofii mediów. Kraków.
Kahneman Daniel. 2012. Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym. Piotr Szymczak (przeł.). Poznań.
Kant Immanuel. 1957. Krytyka czystego rozumu. Roman Ingarden (przeł.). Warszawa.
Kant Immanuel. 1986. Krytyka władzy sądzenia. Jerzy Gałecki (przeł.). Warszawa.
Krzysztofek Kazimierz. 2018. „Wrażliwość zapisana w algorytmach? Między technomorfizacją człowieka a antropomorfizacją maszyny”. Kultura Współczesna nr 4. 24-40.
Latour Bruno. 2011. Nigdy nie byliśmy nowocześni. Maciej Gdula (przeł.). Warszawa.
Lorenz Konrad. 1983. Kants Lehre vom Apriorischen im Lichte gegenwärtiger Biologie. W: Die Evolution des Denkes. Konrad Lorenz, Franz M. Wuketits (red.). München - Zürich.
Lorenz Konrad. 1997. Odwrotna strona zwierciadła. Krzysztof Wolicki (przeł.). Warszawa 1997.
Markowski Michał Paweł. 2019. Wojny nowoczesnych plemion. Spór o rzeczywistość w epoce populizmu. Kraków.
Nietzsche Fryderyk. 2004. Zmierzch bożyszcz, czyli jak filozofuje się młotem. Paweł Pieniążek (przeł.). Kraków.
Olsen Bjørnar. 2013. W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów. Bożena Shallcross (przeł.). Warszawa.
Osika Grażyna. 2016. Tożsamość osobowa w epoce cyfrowych technologii komunikacyjnych. Kraków.
Pleszczyński Jan. 2013. Epistemologia komunikacji medialnej. Perspektywa ewolucyjna. Lublin.
Pleszczyński Jan. 2017. Przesunięcie gnozeologiczne w komunikacji. W: Media. Komunikacja. Kultura. Dominik Lewiński, Karina Stasiuk-Krajewska, Roman Wróblewski (red.). Kraków - Wrocław. 311-328.
Pleszczyński Jan. 2018. „Aksjo- i racjomorfizm a emocjonalna i poznawcza wrażliwość”. Kultura Współczesna nr 4. 91-101.
Popper Karl R. 1992. Wiedza obiektywna. Ewolucyjna teoria epistemologiczna. Adam Chmielewski (przeł.). Warszawa.
Popper Karl R., Eccles John C. 1983. The Self and Its Brain, London - New York.
Popper Karl R., Lorenz Konrad. 1985. Die Zukunft ist offen, München - Zürich.
Ruse Michael. 1985. Evolutionary Epistemology: Can Sociobiology Help? W: Sociobiology and Epistemology. James H. Fretzer (red.). Dordrecht. 249-265.
Schulz Bruno. 1989. Opowiadania. Wybór esejów i listów. Jerzy Jarzębski (oprac.). Wrocław.
Siemek Marek. 2012. Wykłady z filozofii nowoczesności. Warszawa.
Siemek Marek. 2017. Fichte w kontekście. Warszawa.
Sokal Alan, Bricmont Jean. Modne bzdury. O nadużywaniu pojęć z zakresu nauk ścisłych przez postmodernistycznych intelektualistów. Piotr Amsterdamski (przeł.). Warszawa.
Stanovich Keith E., West Richard F. 2000. „Individual Differences in Reasoning: Implications for the Rationality Debate”. Behavioral and Brain Science nr 23(5). 645-665.
Vollmer Gerhard. 1985. Was können wir wissen? Die Natur der Erkenntnis. Stuttgart.
Wilson Edward O. 1998. O naturze ludzkiej. Barbara Szacka (przeł.). Warszawa.
Couldry Nick, Hepp Andreas. 2017. The Mediated Construction of Reality. Cambridge.
Dukaj Jacek. 2019. Po piśmie. Kraków.
Fiut Ignacy S. 2018. „Czy możliwy jest »czwarty świat« w modelu EE Karla R. Poppera?”. Filozofia i nauka nr 6. 9-26.
Fleischer Michael. 2019. Design informacji i jej algorytmy. Kraków.
Fry Hannah. 2019. Hello world. Jak być człowiekiem w epoce maszyn. Sebastian Musielak (przeł.). Warszawa.
Gawroński Alfred. 1984. Dlaczego Platon wykluczył poetów z państwa? Kraków.
Harman Graham. 2013. Traktat o przedmiotach. Marcin Rychter (przeł.). Warszawa.
Heller Michał. 2006. Podróże z filozofią w tle. Kraków.
Hudzik Jan Paweł. 2017. Wykłady z filozofii mediów. Kraków.
Kahneman Daniel. 2012. Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym. Piotr Szymczak (przeł.). Poznań.
Kant Immanuel. 1957. Krytyka czystego rozumu. Roman Ingarden (przeł.). Warszawa.
Kant Immanuel. 1986. Krytyka władzy sądzenia. Jerzy Gałecki (przeł.). Warszawa.
Krzysztofek Kazimierz. 2018. „Wrażliwość zapisana w algorytmach? Między technomorfizacją człowieka a antropomorfizacją maszyny”. Kultura Współczesna nr 4. 24-40.
Latour Bruno. 2011. Nigdy nie byliśmy nowocześni. Maciej Gdula (przeł.). Warszawa.
Lorenz Konrad. 1983. Kants Lehre vom Apriorischen im Lichte gegenwärtiger Biologie. W: Die Evolution des Denkes. Konrad Lorenz, Franz M. Wuketits (red.). München - Zürich.
Lorenz Konrad. 1997. Odwrotna strona zwierciadła. Krzysztof Wolicki (przeł.). Warszawa 1997.
Markowski Michał Paweł. 2019. Wojny nowoczesnych plemion. Spór o rzeczywistość w epoce populizmu. Kraków.
Nietzsche Fryderyk. 2004. Zmierzch bożyszcz, czyli jak filozofuje się młotem. Paweł Pieniążek (przeł.). Kraków.
Olsen Bjørnar. 2013. W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów. Bożena Shallcross (przeł.). Warszawa.
Osika Grażyna. 2016. Tożsamość osobowa w epoce cyfrowych technologii komunikacyjnych. Kraków.
Pleszczyński Jan. 2013. Epistemologia komunikacji medialnej. Perspektywa ewolucyjna. Lublin.
Pleszczyński Jan. 2017. Przesunięcie gnozeologiczne w komunikacji. W: Media. Komunikacja. Kultura. Dominik Lewiński, Karina Stasiuk-Krajewska, Roman Wróblewski (red.). Kraków - Wrocław. 311-328.
Pleszczyński Jan. 2018. „Aksjo- i racjomorfizm a emocjonalna i poznawcza wrażliwość”. Kultura Współczesna nr 4. 91-101.
Popper Karl R. 1992. Wiedza obiektywna. Ewolucyjna teoria epistemologiczna. Adam Chmielewski (przeł.). Warszawa.
Popper Karl R., Eccles John C. 1983. The Self and Its Brain, London - New York.
Popper Karl R., Lorenz Konrad. 1985. Die Zukunft ist offen, München - Zürich.
Ruse Michael. 1985. Evolutionary Epistemology: Can Sociobiology Help? W: Sociobiology and Epistemology. James H. Fretzer (red.). Dordrecht. 249-265.
Schulz Bruno. 1989. Opowiadania. Wybór esejów i listów. Jerzy Jarzębski (oprac.). Wrocław.
Siemek Marek. 2012. Wykłady z filozofii nowoczesności. Warszawa.
Siemek Marek. 2017. Fichte w kontekście. Warszawa.
Sokal Alan, Bricmont Jean. Modne bzdury. O nadużywaniu pojęć z zakresu nauk ścisłych przez postmodernistycznych intelektualistów. Piotr Amsterdamski (przeł.). Warszawa.
Stanovich Keith E., West Richard F. 2000. „Individual Differences in Reasoning: Implications for the Rationality Debate”. Behavioral and Brain Science nr 23(5). 645-665.
Vollmer Gerhard. 1985. Was können wir wissen? Die Natur der Erkenntnis. Stuttgart.
Wilson Edward O. 1998. O naturze ludzkiej. Barbara Szacka (przeł.). Warszawa.
Downloads
Download data is not yet available.