Call for Papers (2026) | Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis

Planowane numery w 2026 roku:

- Cyfrowa kolonizacja a opór epistemiczny: Edukacja medialna 4.0, kompetencje cyfrowe i kulturowe w erze hegemonii danych (nabór tekstów do 1.12.2025)

W XXI wieku jesteśmy świadkami nowej, niemilitarnej formy kolonizacji – realizowanej nie przez armię, lecz przez kod, dane i algorytmy. Władza cyfrowa stała się globalna, niewidzialna, a jednocześnie głęboko zakorzeniona w infrastrukturze codziennego życia. Dane są dziś eksploatowane jak surowce, a algorytmy pełnią funkcję niewidzialnych „urzędników imperium”, którzy wpływają na widzialność, decyzje i możliwości jednostek oraz instytucji.

W odpowiedzi na te zjawiska ogłaszamy nabór tekstów do numeru poświęconego cyfrowej kolonizacji, epistemicznemu oporowi oraz edukacji medialnej 4.0. Interesuje nas interdyscyplinarna refleksja nad relacjami między technologią, wiedzą a władzą, a także propozycje edukacyjne, krytyczne i aktywistyczne, które oferują alternatywne spojrzenia na cyfrową rzeczywistość.

Proponowane obszary tematyczne:

Cyfrowa kolonizacja jako nowa forma hegemonii
– dane jako zasób kolonialny; platformowy kapitalizm; cyfrowa eksploatacja społeczeństw Globalnego Południa i grup marginalizowanych.
Infrastruktura danych a globalna asymetria władzy
– suwerenność cyfrowa, kontrola nad infrastrukturą technologiczną, zależność od platform i serwerów należących do korporacji z Globalnej Północy.
Mechanizmy algorytmicznej hegemonii
– jak algorytmy kształtują epistemologie, narracje społeczne i sposoby poznawania świata?
Edukacja medialna 4.0 jako narzędzie oporu epistemicznego
– edukacja nie tylko o tym, jak działa technologia, ale dlaczego, dla kogo i czyim kosztem.
Kompetencje cyfrowe, kompetencje kulturowe i suwerenność informacyjna
– jak kształcić użytkowników, którzy nie tylko potrafią korzystać z technologii, ale także rozumieją ich strukturalne skutki?
Dezinformacja, manipulacja algorytmiczna i edukacyjne odpowiedzi
– jak przeciwdziałać polaryzacji, manipulacji treściami oraz automatyzacji zgody?
Inkluzywność cyfrowa i wykluczenia informacyjne
– bariery technologiczne, językowe i kulturowe w dostępie do edukacji medialnej i technologii.
Postkolonialna krytyka technologii
– dekonstrukcja mitów o neutralności technologicznej; analiza narzędzi cyfrowych jako nośników władzy kulturowej i politycznej.
Algorytmiczna dominacja a wyzwania dla demokracji i współczesnej kultury
– w jaki sposób systemy oparte na danych wzmacniają nierówności społeczne i kulturowe?
Modele oporu: od data commons po lokalne chmury
– alternatywne modele zarządzania danymi i technologią jako forma cyfrowej suwerenności.

Zapraszamy do przesyłania oryginalnych artykułów naukowych dotyczących zakreślonej powyżej problematyki, szczególnie tekstów empirycznych i teoretycznych prezentujących wyniki badań własnych. Gotowe artykuły przygotowane zgodnie z wymaganiami edytorskimi czasopisma prosimy przesyłać w formie edytowalnych plików (doc, docx) na adres: studiadecultura@gmail.com do 1.12.2025 roku.

Serdecznie zapraszamy!
Redakcja czasopisma „AUPC. Studia de Cultura”

- Przestrzenie i materialności muzyki popularnej (nabór tekstów do 31.12.2025)

Zapraszamy do publikacji w tomie czasopisma, który poświęcony zostanie problematyce przestrzeni i materialności muzyki popularnej w optyce kulturoznawstwa medialnego, antropologii kultury, muzykologii, medioznawstwa i literaturoznawstwa. Poniżej proponujemy Państwu ramowe zagadnienia, które warto poddać akademickiej refleksji.

I. Kulturowe i medialne przestrzenie muzyki popularnej

Przestrzeń muzyczna a tożsamość (indywidualna, zbiorowa, artystyczna, fanowska)
Przestrzenie i miejsca w optyce kulturowej geografii muzyki
Kluby muzyczne, areny, stadiony, przestrzenie koncertowe i festiwalowe, artefakty, „fasady” i „dekoracje” jako obiekty interdyscyplinarnych badań humanistycznych i społecznych
Festiwalowe topografie w mitologii muzyki popularnej
Przestrzenie w tekstach piosenek
Wideoklipowe reprezentacje przestrzeni i miejsc
Miejsca oporu w kulturach muzycznych
Miejsca pamięci i przestrzenie śmierci w kulturach muzycznych
Nie-miejsca w perspektywie antropologii muzyki popularnej
Piosenka a badania nad dziedzictwem kulturowym
Turystyka muzyczna i muzyka wobec mobilności
Doświadczenie przemieszczenia, wykorzenienia i przesiedlenia w muzyce
Sceny jako przykład lokalnych (mikro)zjawisk w muzyce popularnej
Lokalność globalność zjawisk muzycznych
Miasto i wieś jako przestrzenie tworzenia muzycznych tożsamości

II. Materialności muzyki popularnej

Kulturowe badania muzyki popularnej w perspektywie „zwrotu ku rzeczom”, humanistyki transmedialnej, post- i transhumanistyki
Nowe materializmy jako inspiracja w badaniach muzyki popularnej
Wideoklipowe reprezentacje materialności ciała
(Nie)materialność wirtualnych przestrzeni muzycznych
Materialność muzycznych performansów – występy na żywo a koncerty wirtualne
Ontologiczne i kulturowe dyskusje wokół instrumentów muzycznych
Nośniki dźwięku jako przedmiot badań nad muzyką popularną

Zapraszamy do przesyłania oryginalnych artykułów naukowych dotyczących zakreślonej powyżej problematyki, szczególnie tekstów empirycznych i teoretycznych prezentujących wyniki badań własnych. Gotowe artykuły przygotowane zgodnie z wymaganiami edytorskimi czasopisma prosimy przesyłać na adres: studiadecultura@gmail.com do 31 grudnia 2025 roku.

- Cyborg, postczłowiek, techno-ciało: figury hybrydyczne w kulturze, mediach, sztuce i literaturze (nabór tekstów do 10.02.2026)

Współczesna kultura coraz śmielej rozbraja granice między tym, co ludzkie, a tym, co technologiczne. Figura cyborga – hybrydy ciała i maszyny – stała się nie tylko motywem literackim i filmowym, lecz także epistemologicznym narzędziem do myślenia o świecie po rewolucji biotechnologicznej, informacyjnej i sensorycznej. Wraz z nią pojawia się postać postczłowieka – bytu przekraczającego klasyczne antropologiczne ramy podmiotu, kwestionującego binarne podziały natura/kultura, organizm/technologia, człowiek/maszyna.

Numer ten poświęcony będzie kulturoznawczej refleksji nad cyborgizacją ciała, estetykami posthumanizmu, technologiczną redefinicją ucieleśnienia i sztuką hybrydyczną, która coraz częściej przekracza granice gatunkowe, materialne i konceptualne.

Proponowane obszary tematyczne:

Ciało zmodernizowane, ciało przekroczone
– cyborg jako figura krytyczna; przemiany cielesności w kontekście technologii augmentacyjnych, bioinżynierii i neurointerfejsów.
Antropomorfizacja technologii i technomorficzna wyobraźnia kultury
– kultura, w której maszyny zaczynają „mówić”, „odczuwać” i „reagować”; AI jako figura kulturowa i mit technologiczny.
Postczłowiek w świetle transhumanizmu i jego krytyki
– postludzka kondycja jako projekt utopijny, dystopijny lub dekonstrukcyjny; spory o granice człowieczeństwa.
Cyborg w sztuce i literaturze: od Donny Haraway po sztukę biointerfejsów
– jak postać cyborga i motyw fuzji z technologią przeobraża narracje literackie, praktyki artystyczne i formy wyrazu?
Ucieleśnione media i somatechnologie
– mediacje dotykowe, sensoryczne, neuroestetyczne; technologia jako przedłużenie ciała i zmysłów; media performatywne.
Nowe sztuki hybrydyczne
– bioart, robot art, sztuka generatywna, sztuka interfejsu; jakie formy estetyki i polityki oferują technologie 4.0?
Maszyny afektywne i intymność z technologią
– emocje, relacje, przywiązanie i empatia wobec sztucznych bytów; erotyzacja maszyn, algorytmy pragnienia.
Posthumanizm krytyczny a kultura codzienna
– jak posthumanistyczne imaginaria wnikają w popularną kulturę, gry, reklamy, modę i narracje mediów cyfrowych?
Technologie i granice tożsamości
– cielesność trans, queerowanie cyborga, technologia jako narzędzie negocjowania tożsamości płciowych, rasowych, gatunkowych.
Techno-utopie i bio-dystopie
– fantazje o nieśmiertelności, cyfrowej transcendencji, ale też groźby totalnej kontroli, zaniku intymności, utraty cielesności.