Funkcje introdukcji i „outrodukcji” w kontekście albumów Thomasa Börje Forsberga

Abstrakt

Szkic dotyczy licznie występujących na albumach Thomasa Börje Forsberga (Bathory, Quorthon) introdukcji oraz outrodukcji umiejscowionych na początkach lub końcach albumów i pojedynczych utworów. Główną funkcją takiego zabiegu jest kreacja atmosfery, budowanie specyficznego nastroju. Introdukcje i outrodukcje odwołują się do wyobraźni odbiorcy, tworząc wraz z okładką albumu i tekstami swoistą ilustrację imaginacyjną, rodzaj pejzażu dźwiękowego, który nie daje się sprowadzić wyłącznie do skoncentrowanej na przebiegach melodycznych i rytmicznych percepcji słuchowej, lecz który tę percepcję ukierunkowuje, konkretyzuje, wyposaża ją w określone znaczenia poprzez wykorzystanie rozmaitych komponentów asocjacyjnych. Dokonuje się instrumentalizacja, funkcjonalizacja odgłosów zewnętrznych, a zarazem semantyzacja materii dźwiękowej: muzyka zostaje przyobleczona w dodatkowe treści. Introdukcje i outrodukcje determinują kompozycję albumów, pełniąc w nich funkcję klamry czy też ramy strukturalnej, która może być kojarzona (zwłaszcza na trzech pierwszych albumach Bathorego) z próbą naśladowania przebiegu ceremonii religijnej czy imitacją porządku rytualnego, z jego wyraźnie zaznaczającym się otwarciem i zamknięciem. Introdukcja ma więc za zadanie wprowadzić słuchacza w atmosferę określonej rzeczywistości (religijnej lub quasi‑religijnej, mitologicznej, społeczno‑politycznej), outrodukcja natomiast odpowiada za zwieńczenie tego doświadczenia. Na albumach Forsberga można wyróżnić kilka uogólnionych kręgów semantycznych, w jakie wpisują się introdukcje i outrodukcje. Każdorazowo mamy tutaj do czynienia z korelacją – łatwiej lub trudniej uchwytną, mniej lub bardziej bezpośrednią – tychże elementów struktury albumu/utworu z warstwą tekstową.