Słowa kluczowe
Ossendowski
Afryka
journey
Africa
Jak cytować
Abstrakt
DOI 10.24917/20837275.10.2.12
Antoni Ferdynand Ossendowski pragnął przywieźć z podróży nie tylko barwne wspomnienia przydatne do wykorzystania w książkach, ale również zbiory zoologiczne, botaniczne i etnograficzne, a nawet film przyrodniczy. Jego relacje z Afryki ujawniają dwie główne role narratora, a zarazem postawy wobec inności - zafascynowanego egzotyką pisarza bądź skrupulatnego naukowca. Nadrzędnym celem, który przyświeca tworzeniu owych obrazów jest jednak zawsze atrakcyjność literacka opowieści, pozwalająca dotrzeć do jak największej liczby odbiorców. Artykuł charakteryzuje afrykańską twórczość podróżniczą A.F. Ossendowskiego umieszczając ją na tle wcześniejszej tradycji polskich podróży na ten kontynent oraz teoretycznych założeń prozy reportażowej.
Geographer of „souls and hearts of peoples” or eulogist of colonialism? African relations of Antoni Ferdynand Ossendowski from today’s perspective
From his journeys, Antoni Ferdynand Ossendowski brought not only memories useful while writing his books, but also zoological, botanical and ethnographical collections. What is more, the traveller was also preparing an environmental movie. In Ossendowski’s African stories we can find two main creations of narrator and his attitude towards otherness - gushing writer and meticulous scientist. That is because books should seem attractive for the reader. In this article I characterize Ossendowski’s African stories against the background of polish literature related to journeys to Africa and the theory of reportage.
Bibliografia
Będkowski M. 2016. „Wyprawa Stefana Szolc-Rogozińskiego do Kamerunu a polskie marzenia o koloniach”. https://histmag.org/Wyprawa-Stefana-Szolc-Rogozinskiego-do-Kamerunu-a-polskie-marzenia-o-koloniach-7403/2 (dostęp: 18.02.2017).
Zobacz w Google Scholar
Burkot S. 1988. Polskie podróżopisarstwo romantyczne. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Czermińska M. 2003. „Punkt widzenia jako kategoria antropologiczna i narracyjna w prozie niefikcjonalnej”. Teksty Drugie nr 2–3. 11–27.
Zobacz w Google Scholar
Drozd A. 2017. Na tropie literackich zapożyczeń w prozie Antoniego Ferdynanda Ossendowskiego. W Kultura w świecie luster. Jeszcze o niepowtarzalności i multiplikacjach w sztuce XX i XXI wieku. A. Chomiuk, E. Pogonowska (red.). Lublin. 33–47.
Zobacz w Google Scholar
Glensk U. 2014. Historia słabych. Reportaż i życie w dwudziestoleciu (1918–1939). Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Jakowska K. 2004. Reportaż i literacka proza dwudziestolecia. W Reportaż w dwudziestoleciu międzywojennym. K. Stępnik, M. Piechota (red.). Lublin. 71–85.
Zobacz w Google Scholar
Kolbuszewski J. 2002/2003 „Osobliwości życia i prozy doktora Tripplina”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio FF, Philologiae t. 20/21. 365–373.
Zobacz w Google Scholar
Koturbasz B. 2009. „Multimedialne podróżopisarstwo, czyli narodziny travelebrity”. Panoptikum nr 8. 117–124.
Zobacz w Google Scholar
Kuczyński A. 1994, „Korzenie i współczesność polskich badań etnologicznych w Afryce”. Etnografia Polska z. 1–2. 113–159.
Zobacz w Google Scholar
Michałowski W. 2004. Wielkie safari Antoniego O. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Michałowski W. 2015. Ossendowski. Podróż przez życie. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Najder Z. 1956. „O Listach z Afryki Henryka Sienkiewicza”. Pamiętnik Literacki z. 4. 333–350.
Zobacz w Google Scholar
Ossendowski A.F. 1925. Po szerokim świecie. Nowele, obrazki i szkice z podróży. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Ossendowski A.F. 1926. Czarny czarownik. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Ossendowski A.F. 1927a. Niewolnicy słońca, t. II. Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Ossendowski A.F. 1927b. Wśród czarnych. Lwów.
Zobacz w Google Scholar
Rybicka E. 2010. „Travelebrity – markowanie dyskursu podróżniczego.” Kultura Współczesna nr 3. 117–134.
Zobacz w Google Scholar
Said E.W. 1991. Orientalizm. W. Kalinowski (przeł.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Sławiński J. 2010. Reportaż (hasło). W Słownik terminów literackich. J. Sławiński (red.). Wrocław. 471.
Zobacz w Google Scholar
Taborski R. [b.d.w.] „Henryk Jabłoński (1828–1869)” (hasło). http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/henryk-jablonski (dostęp: 27.02.2017).
Zobacz w Google Scholar
Ząbek M. 2006. „Ciągłość i zmiany w polskich obrazach Afryki w kontekście europejskim”. Forum Politologiczne Vol. 3. 39–100.
Zobacz w Google Scholar