Słowa kluczowe
semiotyka
media
mem
teoria spiskowa death
semiotics
media
meme
conspiracy theory
Jak cytować
Abstrakt
Tematem artykułu jest wizualny obraz umierania i śmierci związanych z pandemią COVID-19 na przykładzie wybranych dyskursów medialnych: portalu informacyjnego, teorii spiskowych, memów internetowych. Celem tekstu jest ukazanie cech semiotycznych i funkcjonalnych wizualnego przedstawiania śmierci. Rozważania wstępne dotyczą antropologicznego i retorycznego znaczenia toposu śmierci oraz roli i typów dyskursów pandemicznych w historii i współcześnie. W części badawczej analizie poddana została budowa medialnego obrazu śmierci, jego odmiany oraz funkcje zależne od dyskursu.
Bibliografia
Ariès Philippe. 2007. Rozważania o historii śmierci. Katarzyna Marczewska (przeł.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Bichell Rae Ellen. 2017. Iconic Plague Images Are Often Not What They Seem. https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2017/08/18/542435991/those-iconic-images-of-the-plague-thats-not-the-plague?t=1616516415455. (dostęp: 10.03.2021).
Zobacz w Google Scholar
Dąbrowska Anna. 1993. Eufemizmy współczesnego języka polskiego. Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Delumeau Jean. 1986. Strach w kulturze Zachodu XIV–XVIII w. Adam Szymanowski (przeł.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Dijk Teun A. van. 2001. Badania nad dyskursem. W: Dyskurs jako struktura i proces. Teun A. van Dijk (red.). Teresa Dobrzyńska (przeł.). Warszawa. 9–44.
Zobacz w Google Scholar
Fotografia przedstawia trumny zmarłych migrantów, którzy zginęli u wybrzeży Włoch w 2013 roku. 2020. https://sprawdzam.afp.com/fotografia-przedstawia-trumny-zmarlych-migrantow-ktorzy-zgineli-u-wybrzezy-wloch-w-2013-roku. (dostęp: 10.03.2021).
Zobacz w Google Scholar
Frazer James. 2002. Złota gałąź. Studia z magii i religii. Henryk Krzeczkowski (przeł.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Gombrich Ernst H. 1990. Obraz wizualny. W: Symbole i symbolika. Michał Głowiński (red.). Agnieszka Morawińska (przeł.). Warszawa. 312–338.
Zobacz w Google Scholar
Jasik Anna. 2009. „Tabuizowanie tematu śmierci i realiów z nią związanych w różnych kręgach środowiskowych Opolszczyzny”. Język a Kultura t. 21: Tabu w języku i kulturze. 175–194.
Zobacz w Google Scholar
Jastrzębski Bartosz. 2009. Medycyna i śmierć w świecie współczesnym. W: Wokół choroby, medycyny i praktyk leczniczych. Teorie – konteksty – interpretacje. Katarzyna Łeńska-Bąk, Magdalena Sztandara (red.). Opole. 11–18.
Zobacz w Google Scholar
Kajfosz Jan. 2013. Faktoid i mistyfikacja w nowych mediach, czyli o strategiach czarowania umysłu. W: Netlor. Wiedza cyfrowych tubylców. Piotr Grochowski (red.). Toruń. 65–90.
Zobacz w Google Scholar
Kociuba Maciej. 2010. Antropologia poznania obrazowego. Rola obrazu i dyskursu w poznawczym ujmowaniu świata. Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Kowalski Piotr. 2007. Kultura magiczna. Omen, przesąd, znaczenie. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Krótki przewodnik po fake newsach o koronawirusie. 2021. https://www.cyberdefence24.pl/krotki-przewodnik-po-aktualnych-fake-newsach-o-koronawirusie. (dostęp: 10.03.2021).
Zobacz w Google Scholar
Leszczyński Zenon. 1988. Szkice o tabu językowym. Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Levinson Paul. 2006. Miękkie ostrze, czyli historia i przyszłość rewolucji informacyjnej. Hanna Jankowska (przeł.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Lewicki Arkadiusz. 2011. „Atrakcyjne ciało sześć stóp pod ziemią”. Colloquia Anthropologica et Communicativa t. 4: Ciało cielesne. 213–222.
Zobacz w Google Scholar
Moulin Anne Marie. 2014. Ciało wobec medycyny. W: Historia ciała t. 3: Różne spojrzenia. Wiek XX. Jean-Jacques Courtine (red.). Krystyna Belaid, Tomasz Stróżyński (przeł.). Gdańsk. 11–62.
Zobacz w Google Scholar
Ryszka Czesław. 1993. Obrazy końca czasów. Bytom.
Zobacz w Google Scholar
Szubrycht Jarek. 2020. Grabarze z Ghany tańczą do kawałka rosyjskiego didżeja. O co chodzi w najsłynniejszym wideożarcie pandemii. https://bit.ly/3r0HZ8q. (dostęp: 10.03.2021).
Zobacz w Google Scholar
Szukała Michał. 2020. Epidemie na ziemiach polskich. https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,81227,epidemie-na-ziemiach-polskich.html. (dostęp: 10.03.2021).
Zobacz w Google Scholar
Wrzesiński Szymon. 2008. Oddech śmierci. Życie codzienne podczas epidemii. Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Wykaz ilustracji:
Zobacz w Google Scholar
Il. 1. Josse Lieferinxe, Święty Sebastian modlący się za ofiary dżumy, 1497 (?). Źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Josse_Lieferinxe_-_Saint_Sebastian_Interceding_for_the_Plague_Stricken_-_Walters_371995.jpg
Zobacz w Google Scholar
Il. 2. Paul Fürst, Doktor Schnabell („dziób”) z Rzymu, 1656. Źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Paul_F%C3%BCrst,_Der_Doctor_Schnabel_von_Rom_(Holl%C3%A4nder_version).png
Zobacz w Google Scholar
.png){kind=link}
Il. 3. Michael Wolgemut, Danse macabre, 1493. Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Czarna_%C5%9Bmier%C4%87#/media/Plik:Danse_macabre_by_Michael_Wolgemut.png
Zobacz w Google Scholar
Il. 4. Plaga w Tournai, 1349. Źródło: https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2017/08/18/542435991/those-iconic-images-of-the-plague-thats-not-the-plague?t=
Zobacz w Google Scholar
Il. 5. Koronawirus w USA. Największa liczba zgonów od początku pandemii; zmarło ponad 4 tysiące osób. Gazeta.pl, 8.01.2021. Źródło: https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114881,26668931,koronawirus-w-usa-najwieksza-liczba-zgonow-od-poczatku-pandemii.html
Zobacz w Google Scholar
Il. 6. Pogrzeb w czasach pandemii. COVID zabrał mi pożegnanie. Gazeta.pl, 18.12.2020. Źródło: https://krakow.wyborcza.pl/krakow/7,44425,26618895,covid-zabral-mi-pozegnanie.html
Zobacz w Google Scholar
Il. 7. Wspominamy tych, którzy odeszli w czasie pandemii. „Był ostrożny tak bardzo, że nawet chodził w podwójnej maseczce”. Gazeta.pl, 17.02.2021. Źródło: https://kielce.wyborcza.pl/kielce/7,47262,26795785,wspominamy-tych-ktorzy-odeszli-w-czasie-pandemii-byl-ostrozny.html
Zobacz w Google Scholar
Il. 8. W 2020 r. uciekali pandemii, teraz ta ich dopadła. COVID-19 boleśnie dręczy Słowację. Gazeta.pl, 18.02.2021. Źródło: https://next.gazeta.pl/next/7,173953,26805115,w-2020-r-uciekali-pandemii-w-2021-r-ich-dogonila-covid-19.html
Zobacz w Google Scholar
Il. 9. Metafizyczny Konspirator. Pielęgniarka traci przytomność na wizji po przyjęciu szczepionki – ważne!!! 18.12.2020. Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=CdqH5ticTpU
Zobacz w Google Scholar
Il. 10. Trumny z Bergamo. Facebook.com, 20.03.2020. Źródło: https://www.facebook.com/photo?fbid=3016257945071522&set=a.953615464669124
Zobacz w Google Scholar
Il. 11. Fałszywe zwłoki. Facebook.com. 1.11.2020. Źródło: https://sprawdzam.afp.com/nie-te-zdjecia-nie-potwierdzaja-teorii-ze-covid-19-nie-istnieje
Zobacz w Google Scholar
Il. 12. Fałszywa pandemia. Facebook.com, 1.12.2020. Źródło: https://www.facebook.com/Fa%C5%82szywa-Pandemia-100417208598849
Zobacz w Google Scholar
Il. 13. Bez tytułu. Demotywatory.pl, 22.06.2020. Źródło: https://demotywatory.pl/5006693/Wszystkim-ktorzy-twierdza-ze-covid-to-sciema-proponuje-pojsc
Zobacz w Google Scholar
Il. 14. Danse macabre. Demotywatory.pl, 1.05.2020. Źródło: https://demotywatory.pl/4995967/Danse-Macabre-vs-Coffin-Dance
Zobacz w Google Scholar
Il. 15. Śmierć z kosą. Memisko.pl, 4.11.2020. Źródło: https://memisko.pl/user/s94/3/s80
Zobacz w Google Scholar
Il. 16. Ja robiący sobie memy z koronawirusa kilka dni temu, koronawirus świętuje nad grobem na pogrzebie. Blasty.pl, 17.03.2020. Źródło: https://www.blasty.pl/81647/ja-robiacy-sobie-memy-z-koronawirusa-kilka-dni-temu-koronawirus-swietuje-nad-grobem-na-pogrzebie
Zobacz w Google Scholar
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.