Keywords
LGBTQ+
queer theory
publishing mark
mental health młodzieżowa literatura LGBTQ+
teoria queer
rynek wydawniczy
płeć i seksualność
zdrowie psychiczne
How to Cite
Abstract
The purpose of the article is to present the latest trends in the book publishing market relating to the increasing popularity of LGBTQ+ youth literature. The article is split into several parts: an outline of the history of queer young adult literature, with a distinction between American (where this genre has its origins) and Polish writing, a review of the main motifs of Polish LGBTQ+, themed books, a reflection on queer theory and how it contributes to thinking about non‑heteronormativity in adolescent literature, an assessment of the impact of LGBTQ+ youth literature on the publishing market, and the ways in which the representation of non‑heteronormative and non‑cisgender experiences in culture affects individuals’ mental health.
References
Ahmed Sara. 2006. Queer Phenomenology. Durham. muse.jhu.edu/book/70074 [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Arnett Jeffrey Jensen. 2006. „G. Stanley Hall’s Adolescence: Brilliance and Nonsense”. History of Psychology 9(3). 186–197. https://www.researchgate.net/publication/6646521_G_Stanley_Hall’s_Adolescence_Brilliance_and_nonsense [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Baluch Alicja. 1992. Archetypy literatury dziecięcej. Kraków. https://rep.up.krakow.pl/xmlui/bitstream/handle/11716/1548/PM152-Archetypy-literatury-dzieciecej.pdf?sequence=1 [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Bednarek Joanna. 2014. „Queer jako krytyka społeczna”. Biblioteka Online Think Tanku Feministycznego. http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/f0132_bednarek_queer_krytyka_spoleczna.pdf [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Biblioteka Narodowa. 2018. Wzrost czytelnictwa nastoletnich dziewcząt. Raport. https://www.bn.org.pl/aktualnosci/3489-wzrost-czytelnictwa-nastoletnich-dziewczat.html [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Blackburn Mollie V., Clark Caroline T., Nemeth Emily A. 2015. „Examining Queer Elements and Ideologies in LGBT‑Themed Literature: What Queer Literature Can Offer Young Adult Readers”. Journal of Literary Research 47(1). 11–48. DOI: 10.1177/1086296X15568930.
View in Google Scholar
Boglar Katarzyna. 1998. Kolacja na Titanicu. Wrocław.
View in Google Scholar
Butler Judith. 2008. Uwikłani w płeć. Krasuska Karolina (przeł.). Warszawa.
View in Google Scholar
Cart Michael. 2010. Young adult literature: From romance to realism. Chicago.
View in Google Scholar
Cart Michael, Jenkins Christine A. 2006. The heart has its reasons: Young adult literature with gay/lesbian/queer content, 1969–2004. Lanham.
View in Google Scholar
Cart Michael, Jenkins Christine A. 2018. Representing the Rainbow in Young Adult Literature. LGBTQ+ Content since 1969. Lanham.
View in Google Scholar
Deaver Mason. 2022. Wszystkiego, co najlepsze. Łuksza Artur (przeł.). Poznań.
View in Google Scholar
Donovan John. 1973. Dojdę tam – warto. Jadwiga Olędzka (przeł.). Warszawa.
View in Google Scholar
Dora Marta, Grabski Bartosz, Dobroczyński Bartłomiej. „Dysforia płciowa, niezgodność płciowa i nonkonformizm płciowy w adolescencji: zmiany i wyzwania diagnostyczne”. Psychiatria Polska 55(1). 23–37. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/267812 [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Górecki Przemysław. 2017. „Gender studies wobec problemów diachronii i synchronii”. Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne 7. 145–156. https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/JednakKsiazki/article/view/386 [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Gwadera Małgorzata. 2009. Współczesny rynek książki dla dzieci i młodzieży. W: Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980). T. 2. Krystyna Heska‑Kwaśniewicz (red.). Katowice. 152–166. https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/3058/1/Gwadera_Wspolczesny_rynek_ksiazki_dla_dzieci_i_mlodziezy.pdf [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Hamilton Greg. „Mapping a History of Adolescence and Literature for Adolescents. 2002”. The Alan Review 29(2). 57–62. https://scholar.lib.vt.edu/ejournals/ALAN/v29n2/hamilton.html [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Hammoudi Rima. 2018. The Bookstagram Effect: Adolescents’ Voluntary Literacy Engagement on Instagram. https://spectrum.library.concordia.ca/id/eprint/983966/1/Hammoudi_MA_F2018.pdf [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Herman Anouk. 2023. Nigdy nie będziesz szło samo. Warszawa.
View in Google Scholar
Horáková Natálie. 2022. „A Self‑Indulgent Mess”: Exploring Angst in K‑pop Fan Fiction. Brno. https://muni.academia.edu/NatalieHorakova [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Hughto Jaclyn M.W., Pletta David, Gordon Lily, Cahill Sean, Mimiaga Matthew J., Reisner Sari L. 2021. „Negative Transgender‑Related Media Messages Are Associated with Adverse Mental Health Outcomes in a Multistate Study of Transgender Adults”. LGBT Health 8(1). 32–41. DOI: 10.1089/lgbt.2020.0279.
View in Google Scholar
Jagose Annamarie. 1996. „Queer Theory”. Australian Humanities Review 4. http://australianhumanitiesreview.org/1996/12/01/queer-theory/ [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Kampania Przeciw Homofobii, Stowarzyszenie Lambda Warszawa. 2021. Sytuacja społeczna osób LGBTA w Polsce. Raport za lata 2019–2020. Winiewski Mikołaj, Świder Magdalena (red.). Warszawa. https://kph.org.pl/wp-content/uploads/2021/12/Rapot_Duzy_Digital-1.pdf [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Karwowska Marta (reż.). 2023. Fanfik. Netflix.
View in Google Scholar
Kobabe Maia. 2021. Gender Queer. Autobiografia. Brychczyński Hubert (przeł.). Londyn.
View in Google Scholar
Kobus Aldona. 2017a. Przenieść fanfiction do mainstreamu – wolny od spoilerów wywiad z Natalią Osińską. http://szuflada.net/przeniesc-fanfiction-do-mainstreamu-wolny-od-spoilerow-wywiad-z-natalia-osinska/ [dostęp: 11.03.2023].
View in Google Scholar
Kobus Aldona. 2017b. Przez rodzicielstwo do akceptacji. Wywiad z Natalią Osińską. http://szuflada.net/przez-rodzicielstwo-do-akceptacji-wywiad-z-natalia-osinska/ [dostęp: 11.03.2023].
View in Google Scholar
Kosofsky Sedgwick Eve. 1990. Epistemology of the closet. Berkley – Los Angeles.
View in Google Scholar
Kotuła Sebastian D. 2014. „Od książki 1.0 do książki 2.0 – próba usystematyzowania terminologii”. Podkarpackie Studia Biblioteczne 3. https://repozytorium.ur.edu.pl/items/fc5adcbe-4df7-4b21-a01a-766d2332286c [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Lerner Richard M., Petersen Anne C., Silbereisen Rainer K., Brooks‑Gunn Jeanne. 2014. Introduction: The History Of The Developmental Science Of Adolescence: The Role Of Autobiographical Perspectives. W: The Developmental Science Of Adolescence History Through Autobiography. Ciż (red.). New York – London. 1–5. https://www.academia.edu/22986736/The_Developmental_Science_of_Adolescence_History_Through_Autobiography [dostęp 26.03.2023].
View in Google Scholar
Linn Rachel. 2017. „Bodies in Horrifying Hurt/Comfort Fan Fiction: Paying the Toll”. Transformative Works and Cultures 25. DOI: 10.3983/twc.2017.1102.
View in Google Scholar
Lipiński Artur. 2015. „Wartość pamięci i mnemoniczne struktury możliwości. Uwarunkowania pamięci zbiorowej w badaniach polityki kontestacji”. Środkowoeuropejskie Studia Polityczne 4. 133–152. https://www.academia.edu/25695255/Warto%C5%9B%C4%87_pami%C4%99ci_i_mnemoniczne_struktury_mo%C5%BCliwo%C5%9Bci_Uwarunkowania_pami%C4%99ci_zbiorowej_w_badaniach_polityki_kontestacji [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Lyn Euros (reż.). 2022. Heartstopper. Netflix.
View in Google Scholar
Łodyga Weronika. 2020. Hurt/Comfort. Białystok.
View in Google Scholar
Łodyga Weronika. 2021. Angst with happy ending. Białystok.
View in Google Scholar
Makowska Kaja. 2019. „Young adult literature in translation: The state of research”. Beyond Philology 16(4). 179–194. DOI: 10.26881/bp.2019.4.07.
View in Google Scholar
Meyer Ilan H. 1995. „Minority Stress and Mental Health in Gay Men”. Journal of Health and Social Behaviour 36(1). 38–56. https://www.jstor.org/stable/2137286 [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Mik Anna, Skowera Maciej. 2022. „Czy »queerowość może rozbroić społeczne lęki«? Rozmowa z Aliną Szeptycką”. Dzieciństwo. Literatura i Kultura 4(2). 75–84. https://www.journals.polon.uw.edu.pl/index.php/dlk/article/view/1068 [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Moss Marcel. 2022a. Mój ostatni miesiąc. Poznań.
View in Google Scholar
Moss Marcel. 2022b. Nasz pierwszy rok. Poznań.
View in Google Scholar
Niewielska Malwina. 2021. „Zarys amerykańskiej i polskiej młodzieżowej literatury LGBT”. Dzieciństwo. Literatura i Kultura 3(1). 150–169. DOI: 10.32798/dlk.713.
View in Google Scholar
Oseman Alice. 2021. Heartstopper. T. 1. Natalia Mętrak‑Ruda (przeł.). Warszawa.
View in Google Scholar
Oseman Alice. 2022a–c. Heartstopper. T. 2–4. Natalia Mętrak‑Ruda (przeł.). Warszawa.
View in Google Scholar
Osińska Natalia. 2016. Fanfik. Warszawa.
View in Google Scholar
Osińska Natalia. 2017. Slash. Warszawa.
View in Google Scholar
Osińska Natalia. 2019. Fluff. Warszawa.
View in Google Scholar
Prusinowska Edyta. 2022. Truskawkowy blond. Kraków.
View in Google Scholar
Reszczyńska‑Urban Katarzyna. 2019. „Inicjacje bohaterów nieheteronormatywnych w Fanfiku i Slashu Natalii Osińskiej”. Dzieciństwo. Literatura i Kultura 1(1). 221–235. DOI: 10.32798/dlk.31. 221–235.
View in Google Scholar
Rogowicz Kamila. 2017. „Literatura dla młodzieży – między popularnością a dydaktyzmem”. Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego 26. 89–98. https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/19318/1/Rogowicz_Literatura_dla_m%C5%82odziezy.pdf [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Sawyer Susan M., Azzopardi Peter S. Wickremarathne Dakshitha. Patton George C. 2018. „The Age of Adolescence”. Lancet Child & Adolescent Health 2(3). https://www.why.org.au/sites/default/files/2019–11/2018Sawyer_Age_of_AdolescenceFINAL.pdf [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Stradomska Marlena. 2022. Dobrostan psychologiczny dzieci i młodzieży – komentarz. https://www.umcs.pl/pl/aktualnosci,4622,dobrostan-psychologiczny-dzieci-i-mlodziezy-komentarz,120722.chtm#:~:text=Dobrostan%20psychiczny%20definiowany%20jest%20przez,poziom%20spe%C5%82nienia%20i%20satysfakcji%20%C5%BCyciowej [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Sobolczyk Piotr. 2014. Przekroczyć społeczną barierę „deprawacji nieletniego”. Bohater homoseksualny w literaturze dla dzieci i młodzieży. W: Wyczytać świat – międzykulturowość w literaturze dla dzieci i młodzieży. Bernadeta Niesporek‑Szamburska, Małgorzata Wójcik‑Dudek (red.). Katowice. 105–122.
View in Google Scholar
Stephens Elisabeth. 2014. „Normal”. TSQ: Transgender Studies Quarterly 1(1–2). 141–145. http://read.dukeupress.edu/tsq/article-pdf/1/1–2/141/485481/19.pdf [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Struzik Justyna. 2012. Sytuacja społeczna lesbijek i kobiet biseksualnych w Polsce. Stan badań. W: Niewidoczne (dla) społeczności. Sytuacja społeczna lesbijek i kobiet biseksualnych mieszkających na terenach wiejskich i w małych miastach w Polsce. Raport z badań. Taż (red.). Kraków. 35–48. http://www.przestrzenkobiet.pl/assets/publikacje/NDS-pages.pdf [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Stusek Marta. 2022. Fandom i gender. O czytelniczkach młodzieżowej fantastyki w Internecie. W: Queer i gender w nowych tekstach kultury dla dzieci i młodzieży. Magdalena Bednarek, Agnieszka Kocznur (red.). 87–100. http://psp.amu.edu.pl/?type=book&id_asset=1569 [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Szymił Aleksandra. 2015. Przepisać kulturę, czyli napisać slash. W: Literatura prze‑pisana. Od Hamleta do slashu. Agnieszka Izdebska, Danuta Szajnert (red.). 35–49. https://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/handle/11089/23518 [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Tałuć Katarzyna. 2022. „Trudne tematy w polskiej współczesnej powieści dla dziewcząt. Strategie narracyjne na przykładzie twórczości Natalii Osińskiej”. Bibliotekarz Podlaski 56(3). 159–180. https://www.bibliotekarzpodlaski.pl/index.php/bp/article/view/726 [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
Warkocki Błażej. 2014. „Trzy fale emancypacji homoseksualnej w Polsce”. Porównania XV, 15. 121–132. DOI: 10.14746/p.2014.15.10896.
View in Google Scholar
Wickens Corrine M. 2011. „Codes, Silences, and Homophobia: Challenging Normative Assumptions About Gender and Sexuality in Contemporary LGBTQ Young Adult Literature”. Children’s Literature in Education 42(2). 148–164. http://www.leetorda.com/uploads/2/3/2/5/23256940/codes_silences_and_homophobia_yalit.pdf [dostęp: 26.03.2023].
View in Google Scholar
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
Copyright (c) 2024 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura