Słowa kluczowe
teatr niezależny
teatr a nowe media
spektakle wirtualne
teatr online performative turn
independent theatre
theater and new media
virtual performances
online theatre
Jak cytować
Abstrakt
Zwrot performatywny zmienił sposób pojmowania autonomii dzieła teatralnego i rozumienie tradycyjnych kategorii estetycznych. Teatr współczesny musiał poddać się redefinicji (Fischer‑Lichte 2008; Sugiera 2014), między innymi za sprawą narastania obecności mediów elektronicznych w teatrze czy komunikacji zapośredniczonej. Teatr nie jest w stanie – i nie chce – wyizolować się z mediasfery. Performatyzowanie teatru, przemiany w twórczości są szczególnie widoczne w spektaklach i projektach zespołów offowych, nazywanych też niezależnymi bądź alternatywnymi. Celem artykułu jest opis i analiza spektakli wirtualnych poznańskiego Teatru Usta Usta Republika, ze szczególnym uwzględnieniem koncepcji zwrotu performatywnego. Problematyka podjęta w tekście jest analizowana w świetle dotychczasowych ustaleń z zakresu performance studies, kulturoznawstwa, nowych mediów i komunikacji audiowizualnej. Badania zostały oparte na metodzie obserwacji uczestniczącej, analizie zawartości, desk research oraz analizie krytycznej literatury tematu.
Bibliografia
Auslander Philip. 1999. Liveness: Performance in a Mediatized Culture. London–New York.
Zobacz w Google Scholar
Balme Christopher. 2007. „Zastępcze sceny: teatr, performens i wyzwania nowych mediów”. Wojciech Dudzik, Małgorzata Leyko (tłum.). Dialog 12. 150–164.
Zobacz w Google Scholar
Błaszczak Monika. 2021. „W labiryncie przestrzeni”. Teatr 4. https://teatr-pismo.pl/15625-w-labiryncie-przestrzeni/ [dostęp: 5.08.2023].
Zobacz w Google Scholar
Buchner Anna, Fereniec‑Błońska Katarzyna, Kalinowska Katarzyna, Wierzbicka Maria. 2021. Obecność teatrów w przestrzeni online w trakcie pandemii. Warszawa. https://wydawnictwo.instytut-teatralny.pl/wydawnictwo-instytutu-teatralnego/14543-obecnosc-teatrow-w-przestrzeni-online-w-trakcie-pandemii.html [dostęp: 16.04.2023].
Zobacz w Google Scholar
Carlson Marvin. 2007. Performans. Edyta Kubikowska (przeł). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Fischer‑Lichte Erika. 2008. Estetyka performatywności. Mateusz Borowski, Małgorzata Sugiera (przeł.). Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Grenda Magdalena. 2014. Mistrzowie drugiego planu. Poznański teatr alternatywny po 1989 roku. Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Grenda Magdalena. 2018. Poznańscy Offeusze. Teatr alternatywny Poznania po 1989 roku jako zjawisko artystyczne, społęczne kulturotwórcze. Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Jeannotte Sharon. 2021. When the Gigs Are Gone. Valuing Arts, Culture and Media in the COVID-19 Pandemic. Social Sciences & Humanities Open 1(3). 100097. https:// doi.org/10.1016/j.ssaho.2020.100097 (dostęp: 15.04.2023).
Zobacz w Google Scholar
Kirshenblatt‑Gimblett Barbara. 2014. Performatyka. W: Performance studies: Sources and perspectives. Performatyka: źródła i perspektywy. Juliusz Tyszka (red.). Poznań. 17–30.
Zobacz w Google Scholar
Kmieciak Sandra. 2011. „Cyberprzestrzeń – cyberobecność – cyberteatr”. Przegląd Kulturoznawczy1. 107–119.
Zobacz w Google Scholar
Kosiński Dariusz. 2006. Teatr w XXI wieku – ku nowym definicjom. W: Teatr – media – kultura. Dorota Fox, Ewa Wąchocka (red.). Katowice. 215–225.
Zobacz w Google Scholar
Lehmann Hans‑Thies. 2009. Teatr postdramatyczny. Dorota Sajewska, Małgorzata Sugiera (przeł.). Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Olkusz Piotr. 2009. Jeszcze teatr, czy już kino? Jeszcze kino, czy już teatr? O przestrzeniach wideo w spektaklach Heinera Goebbelsa, Roberta Lepage’a, José Montalvo. W: Przestrzenie we współczesnym teatrze i dramacie. Violetta Sajkiewicz, Ewa Wąchocka (red.). Katowice. 333–342.
Zobacz w Google Scholar
Schechner Richard. 2002. Performance Studies: An Introduction. London.
Zobacz w Google Scholar
Sugiera Małgorzata. 2014. „Więcej niż zwrot: performatywność jako podłoże przemian paradygmatycznych”. Didaskalia 120. 39–42.
Zobacz w Google Scholar
Wachowski Jacek. 2011. Performans. Gdańsk.
Zobacz w Google Scholar
777online. s.a. http://www.ustausta.pl/777-online/ [dostęp: 17.04.2023].
Zobacz w Google Scholar
Ambasada 2.0. s.a. http://www.ustausta.pl/ambasada-2/ [dostęp: 17.04.2023].
Zobacz w Google Scholar
Usta Usta Republika. s.a. http://www.ustausta.pl/ [dostęp: 17.04.2023].
Zobacz w Google Scholar
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2024 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia de Cultura