Il coronimo "Italia/Włochy": significati, etimologie, equivalenti, omonimi, antonomasie

Abstract

L’autore dell’articolo si concentra sui problemi che riguardano il coronimo Italia e il suo equivalente nella lingua polacca, Włochy. Descrive i significati e le ipotesi sulle etimologie del coronimo dal punto di vista sincronico e diacronico. Confronta l’uso delle varianti Włochy e Italia in polacco con riferimenti culturali all’origine delle due forme risalenti all’antichità prelatina, nel caso d’Italia, e a quella germanica e slava, nel caso di Włochy, confuso spesso con il suo paronimo Wołochy. Segnala la problematica della transonimizzazione del coronimo Italia nei processi della formazione di antroponimi e crematonimi e del loro funzionamento pragmatico nella comunicazione. Estrae un campione di antonomasie classiche e nuove del toponimo Italia. Nel caso di queste ultime si tratta, nella maggior parte delle occorrenze, dell’assegnazione delle valenze stereotipate all’immagine racchiusa nell’antonomasia in forma di slogan pubblicitari evocativi.

Choronim Italia/Włochy: znaczenia, tymologie, ekwiwalenty, homonimy, antonomazje

Artykuł przedstawia wyniki badania onomastycznego choronimu Italia i jego ekwiwalentu w języku polskim - Włochy. Autor wskazuje znaczenia onomastyczne i kulturowe oraz przywołuje hipotezy dotyczące choronimu z punktu widzenia synchronicznego i diachronicznego. Zestawia użycie wariantów Włochy oraz Italia w języku polskim z nawiązaniami kulturowymi do źródła obydwu form - w przypadku Italii sięgającego starożytności prełacińskiej, w przypadku Włoch i paronimu Wołochy - cywilizacji germańskiej i celtyckiej. Sygnalizowana jest ponadto kwestia transonimizacji choronimu Italia w procesach słowotwórczych antroponimii i chrematonimii oraz ich funkcjonowania pragmatycznego w komunikacji. Autor omawia przy tym serię antonomazji klasycznych i nowych toponimu Italia. W przypadku tych ostatnich zazwyczaj chodzi o nadanie wartości wyrażającej stereotypy dotyczące Włoch, np. poprzez treść sloganów reklamowych nawiązujących do obrazów konceptualnych kojarzonych z Włochami.