Abstrakt
Artykuł poświęcono problemom: katalogu podmiotów ponoszących odpowiedzialność odszkodowawczą za funkcjonowanie sztucznej inteligencji w medycynie oraz zasad, na jakich opiera się owa odpowiedzialność. Zaprezentowano w nim uwagi dotyczące obowiązującego stanu prawnego, z których wynika, że oprogramowanie bez względu na poziom jego zaawansowania nie może być podmiotem praw i obowiązków cywilnoprawnych - w tym kompensacyjnych. Rozważono potrzebę rozszerzenia kręgu podmiotów dysponujących zdolnością prawną na gruncie prawa cywilnego o inteligentne oprogramowanie. Analiza w tym zakresie doprowadziła do wniosku, że podobna zmiana stanu prawnego nie byłaby korzystna. W dalszej części opracowania zaprezentowano rolę przedstawiciela zawodu medycznego wykorzystującego sztuczną inteligencję przy wykonywaniu czynności zawodowych oraz pacjenta, jeżeli chodzi o podjęcie decyzji o udzieleniu świadczenia zdrowotnego z użyciem opisywanych narzędzi cyfrowych - w kontekście przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej. Wywód zawarty w ostatniej spośród zasadniczych części artykułu odnosi się do odpowiedzialności odszkodowawczej producenta oprogramowania, a także innych osób mających wpływ na treść kodu oprogramowania. Opracowanie wieńczy podsumowanie, w ramach którego zgłoszono postulat de lege ferenda, aby odpowiedzialność profesjonalisty medycznego wykorzystującego sztuczną inteligencję przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych oprzeć na zasadzie winy domniemanej, a odpowiedzialność producenta oprogramowania i innych podmiotów ingerujących w jego kod na zasadzie ryzyka poprzez rozszerzenie kodeksowej definicji produktu.
Bibliografia
Banaszczyk Zbigniew, Granecki Paweł. 2002. „Produkt niebezpieczny per se i niebezpiecznie wadliwy a odpowiedzialność producenta z art. 4491 i nast. KC”. Monitor Prawniczy nr 17. 777–782.
Zobacz w Google Scholar
Bar Gabriela. 2020. Robot personhood, czyli po co nam antropocentryczna sztuczna inteligencja?. W: Prawo sztucznej inteligencji. Luigi Lai, Marek Świerczyński (red.). Warszawa. 29–44.
Zobacz w Google Scholar
Bączyk-Rozwadowska Kinga. 2013. Odpowiedzialność cywilna za szkody wyrządzone przy leczeniu. Toruń.
Zobacz w Google Scholar
Bień-Kacała Agnieszka. 2018. „Równość czy hierarchiczność? Kilka słów o wartościach w państwie, prawie i społeczeństwie”. Gdańskie Studia Prawnicze nr 2. 17–30.
Zobacz w Google Scholar
Bosek Leszek. 2020. Artykuł 6. W: Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz. Leszek Bosek (red.). Warszawa. 116–141.
Zobacz w Google Scholar
Budnikowski Adam. 2006. Międzynarodowe stosunki gospodarcze. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Budzowski Klemens. 2008. Ekonomiczne problemy handlu międzynarodowego. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Bujny Jędrzej. 2007. Prawa pacjenta. Między autonomią a paternalizmem. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Całus Andrzej. 1997. „Konstrukcja i rodzaje osób prawnych, ich rejestracja i zakres regulacji w kodeksie cywilnym”. Przegląd Legislacyjny nr 2. 40–87.
Zobacz w Google Scholar
Chaciński Jacek. 2004. Prawa podmiotowe a ochrona dóbr osobistych. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Derdak Michał Konrad. 2018. „Czy androidy śnią o zmowach cenowych? Algorytmy cenowe, sztuczna inteligencja i prawo konkurencji”. internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny nr 8. 73–82.
Zobacz w Google Scholar
Dong Li, Yang Qiong, Heng Zhang Rui, Bin Wei Wen. 2021. „Artificial Intelligence for the Detection of Age-Related Macular Degeneration in Color Fundus Photographs. A Systematic Review and Meta-Analysis”. EClinicalMedicine nr 35. 1–8. https://doi.org/10.1016/j.eclinm.2021.100875. (dostęp: 7.07.2021).
Zobacz w Google Scholar
Duch Włodzisław. 2001. „Neurokognitywna teoria świadomości”. Kognitywistyka i Media w Edukacji nr 2. 47–67.
Zobacz w Google Scholar
Duch Włodzisław, Grudziński Karol. 2000. Sieci neuronowe i uczenie maszynowe: próba integracji. W: Sieci neuronowe. (Biocybernetyka i Inżynieria Biomedyczna t. 6). Włodzisław Duch i in. (red.). Warszawa. 663–690.
Zobacz w Google Scholar
Flaga-Gieruszyńska Kinga. 2006. Artykuł 231. W: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do artykułów 1–50514. Tom I. Andrzej Zieliński (red.). Warszawa. 699–701.
Zobacz w Google Scholar
Frąckowiak Józef. 2012. Osoby prawne. W: Prawo cywilne – część ogólna. (System Prawa Prywatnego t. 2). Marek Safjan (red.). Warszawa. 1115–1223.
Zobacz w Google Scholar
Gałązka Małgorzata. 2018. Pojęcie pacjenta. W: Instytucje prawa medycznego. (System Prawa Medycznego t. 1). Marek Safjan, Leszek Bosek (red.). Warszawa. 519–544.
Zobacz w Google Scholar
Gęsicka Daria. 2013. „Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez produkty lecznicze – zagadnienia wybrane”. Prawo i Medycyna nr 3–4. 189–209.
Zobacz w Google Scholar
Grzybowski Marian. 2018. „Obywatelskie prawo do opieki ze strony Rzeczypospolitej Polskiej podczas pobytu za granicą (na europejskim tle porównawczym)”. Gdańskie Studia Prawnicze. 193–206.
Zobacz w Google Scholar
Iwankiewicz Maciej. 2019. Człowiek i sztuczna inteligencja. Lex/el.
Zobacz w Google Scholar
Jagielska Monika. 2020. Odpowiedzialność za sztuczną inteligencję. W: Prawo sztucznej inteligencji. Luigi Lai, Marek Świerczyński (red.). Warszawa. 69–80.
Zobacz w Google Scholar
Jagielski Jacek. 2016. Aktualne problemy statusu prawnego cudzoziemców w Polsce. W: Dorota Pudzianowska (red.). Status cudzoziemca w Polsce wobec współczesnych wyzwań międzynarodowych. Warszawa. 23–39.
Zobacz w Google Scholar
Jankowska Marlena. 2015. Podmiotowość prawna sztucznej inteligencji?. W: O czym mówią prawnicy, mówiąc o podmiotowości. Agnieszka Bielska-Brodziak (red.). 171–196. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Kaczan Damian. 2020. Cywilnoprawne aspekty prawa farmaceutycznego. Toruń.
Zobacz w Google Scholar
Kaplan Jerry. 2019. Sztuczna inteligencja. Co każdy powinien wiedzieć. Sebastian Szymański (przeł.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Karkowska Dorota. 2009. Prawa pacjenta. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Karkowska Dorota. 2012. Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Kim Sunghyo. 2018. „Crashed Software. Assessing Product Liability for Software Defects in Automated Vehicles”. Duke Law & Technology Review nr 16. 300–317.
Zobacz w Google Scholar
Koronacki Jacek. 2020. „Sztuczna inteligencja w odczarowanym świecie”. Studia Filozoficzne i Interdyscyplinarne nr 1. 9–30.
Zobacz w Google Scholar
Krasuski Andrzej. 2021. Status prawny sztucznego agenta. Podstawy prawne zastosowania sztucznej inteligencji. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Księżak Paweł. 2020. Sztuczna inteligencja i roboty autonomiczne w medycynie. W: Organizacja systemu ochrony zdrowia. (System Prawa Medycznego t. 3). Dobrochna Bach-Golecka, Rafał Stankiewicz (red.). Warszawa. 1185–1220.
Zobacz w Google Scholar
Kucharska Barbara. 2006. Czynniki otoczenia kształtujące zachowania podmiotów rynkowych. W: Zachowania podmiotów rynkowych w warunkach globalizacji. Mirosława Malinowska, Barbara Kucharska (red.). Warszawa. 29–42.
Zobacz w Google Scholar
Kurowska-Tober Ewa, Czynienik Łukasz, Koniarska Magdalena. 2019. „Aspekty prawne sztucznej inteligencji – zarys problematyki”. Monitor Prawniczy nr 21 (dodatek). 83–90.
Zobacz w Google Scholar
Mayer McKinney Scott, Sieniek Marcin, Godbole Varun. 2020. „International Evaluation of an AI System for Breast Cancer Screening”. Nature nr 577. 89–94.
Zobacz w Google Scholar
Michalczak Rafał. 2019. Standardy wykonywania zawodu lekarza w modelu telemedycyny – spojrzenie w (niedaleką) przyszłość. W: Standard wykonywania zawodów medycznych. Adam Górski, Magdalena Grassmann, Emilia Sarnacka (red.). Warszawa. 121–131.
Zobacz w Google Scholar
Morawski Lech. 2014. Zasady wykładni prawa. Toruń.
Zobacz w Google Scholar
Morawski Lech. 2016. Wstęp do prawoznawstwa. Toruń.
Zobacz w Google Scholar
Moszczyńska Urszula. 2020. „Sytuacja prawna zwierzęcia w cywilnym postępowaniu egzekucyjnym”. Przegląd Prawa Egzekucyjnego nr 8. 5–49.
Zobacz w Google Scholar
Nesterowicz Mirosław. 2005. „Prawa pacjenta i zadośćuczynienie pieniężne za ich naruszenie w prawie medycznym i cywilnym”. Prawo i Medycyna nr 2. 84–96.
Zobacz w Google Scholar
Nesterowicz Mirosław. 2019. Prawo medyczne. Toruń.
Zobacz w Google Scholar
Pazdan Maksymilian. 2012. Podmioty stosunków cywilnoprawnych – zagadnienia ogólne. W: Prawo cywilne – część ogólna. (System Prawa Prywatnego t. 2). Marek Safjan (red.). Warszawa. 1019–1044.
Zobacz w Google Scholar
Przybysz Piotr. 2020. Instytucje prawa administracyjnego. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Radwański Zbigniew. 2003. „Podmioty prawa cywilnego w świetle zmian kodeksu cywilnego przeprowadzonych ustawą z dnia 14 lutego 2003 r.”. Przegląd Sądowy nr 7–8. 3–23.
Zobacz w Google Scholar
Radwański Zbigniew, Olejniczak Adam. 2020. Zobowiązania – część ogólna. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Rossa-Tarchalska Iga. 2020. Rola państwa jako regulatora rynku nowych technologii medycznych. W: Innowacyjne technologie w ochronie zdrowia. Aspekty prawne. Katarzyna Kokocińska (red.). Warszawa. 107–136.
Zobacz w Google Scholar
Searle John. 1980. „Minds, Brains, and Programs”. Behavioral and Brain Sciences nr 3. 417–424.
Zobacz w Google Scholar
Stojek Grzegorz. 2018. Artykuł 474. W: Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534). Magdalena Habdas, Mariusz Fras (red.). Warszawa. 859–866.
Zobacz w Google Scholar
Strządała Agata. 2019. „Pacjent jako obywatel. Autonomia pacjenta i obywatelskość na przykładzie Hiszpanii”. Kultura i Wartości nr 28. 189–208.
Zobacz w Google Scholar
Szczepaniak Rafał. 2018. Artykuł 33. W: Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz art. 1–352. Maciej Gutowski (red.). Warszawa. 262–279.
Zobacz w Google Scholar
Szpunar Adam. 1990. „Zgoda uprawnionego w zakresie ochrony dóbr osobistych”. Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny nr 1. 41–57.
Zobacz w Google Scholar
Szulczewski Grzegorz. 2019. „Sztuczna inteligencja a inteligencja moralna. Zagadnienia wstępne cybernetyki”. Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym nr 3. 19–31.
Zobacz w Google Scholar
Świderska Małgorzata. 2007. Zgoda pacjenta na zabieg medyczny. Toruń.
Zobacz w Google Scholar
Turner Jacob. 2019. Robot Rules. Regulating Artifcial Intelligence. Cham.
Zobacz w Google Scholar
Ura Paulina. 2014. „Obywatelstwo w świetle prawa administracyjnego”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego nr 15. 181–201.
Zobacz w Google Scholar
Wałachowska Monika. 2020. Sztuczna inteligencja a zasady odpowiedzialności cywilnej. W: Prawo sztucznej inteligencji. Luigi Lai, Marek Świerczyński (red.). Warszawa. 57–68.
Zobacz w Google Scholar
Wałachowska Monika 2021a. Odpowiedzialność pracownicza lekarza i lekarza dentysty. W: Odpowiedzialność prywatnoprawna. (System Prawa Medycznego t. 5). Ewa Bagińska (red.). Warszawa. 154–160.
Zobacz w Google Scholar
Wałachowska Monika. 2021b. Przesłanki odpowiedzialności cywilnej za wydawanie orzeczeń o stanie zdrowia. W: Odpowiedzialność prywatnoprawna. (System Prawa Medycznego t. 5). Ewa Bagińska (red.). Warszawa. 402–405.
Zobacz w Google Scholar
Wyczik Jakub. 2021. „Prawa własności intelektualnej wobec rozwoju technologii sztucznej inteligencji”. Prawo Mediów Elektronicznych nr 2. 26–36.
Zobacz w Google Scholar
Zalewski Tomasz. Definicja sztucznej inteligencji. W: Prawo sztucznej inteligencji. Luigi Lai, Marek Świerczyński (red.). Warszawa. 1–14.
Zobacz w Google Scholar
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.