How to Cite
Abstract
DOI 10.24917/20837275.10.2.6
Artykuł omawia koncepcje kreacyjne pisarzy wywodzących się habsburskiego kręgu kulturowego. Bruno Schulz, Joseph Roth i Gustav Meyrink tworzyli w czasach końca wielkiej formacji kulturowej, która pozostawiła własny mit oparty na nostalgii za odchodzącym w niepamięć światem. Schulz, Roth i Meyrink pisali o kulturze, która zauważa własną kreacyjną niewydolność, kulturze doświadczającej kryzysu cywilizacji, niemogącej więcej petryfikować i porządkować wkraczającej modernizacji. W artykule odnoszę się do popularnej u progu I wojny światowej idei demiurgii będącej, według analizowanych przeze mnie twórców, jedną z możliwych wzorów kreacyjnych.
Designers of myths - creations by Schulz, Roth and Meyrink
The article discusses the ideas of creation coined by authors descended from the same, Austro-Hungarian cultural field, by: Bruno Schulz, Joseph Roth and Gustav Meyrink. Austro-Hungarian Monarchy created its own mithology based on nostalgia for the World, which was consigning to the dark recesses of history. The authors, conscious of inefficiency of contemporary culture, used the idea of Demiurge to show one of possible creating ideas.
References
Bartosik M. 2000. Bruno Schulz jako krytyk. Kraków.
View in Google Scholar
Bielik-Robson A. 2013. Życie na marginesach. Drobny aneks do kwestii „Bruno Schulz a kabała chasydzka”. W Bruno od Księgi Blasku. Studia i eseje o twórczości Brunona Schulza. P. Próchniak (red.). Kraków.
View in Google Scholar
Bocheński T. 2004. Czarny humor w twórczości Witkacego, Gombrowicza, Schulza. Lata trzydzieste. Kraków.
View in Google Scholar
Bolecki W. 1982. Poetycki model prozy w dwudziestoleciu międzywojennym. Wrocław
View in Google Scholar
Bolecki W. 1994. „Witkacy–Schulz, Schulz–Witkacy (Wariacje interpretacyjne)”. Pamiętnik Literacki nr 85(1). 82–101.
View in Google Scholar
Bolecki W., Jarzębski J., Rosiek S. (red.). 2003. Słownik schulzowski. Gdańsk.
View in Google Scholar
Brodzka A. (red.). 1992. Słownik literatury polskiej XX wieku. Wrocław.
View in Google Scholar
Ficowski J. 2002. Regiony wielkiej herezji i okolice. Bruno Schulz i jego mitologia. Sejny.
View in Google Scholar
Ficowski J. 1991. W poszukiwaniu partnera kongenialnego. W Czytanie Schulza Materiały międzynarodowej sesji naukowej Bruno Schulz – w stulecie urodzin i w pięćdziesięciolecie śmierci. Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 8–10 czerwca 1992 roku. J. Jarzębski (red.). Kraków. 176–181.
View in Google Scholar
Freud Z. 1998. Kultura jako źródło cierpień. W Pisma społeczne. A. Ochocki, M. Poręba, R. Reszke (przeł.). Warszawa. 165–227.
View in Google Scholar
Freud Z. 2009. Żałoba i melancholia. W Psychologia nieświadomości. 147–159.
View in Google Scholar
Jarzębski J. 1984. Czasoprzestrzeń mitu i marzenia w prozie Brunona Schulza. W Powieść jako autokreacja. Kraków. 170–226.
View in Google Scholar
Jarzębski J. (red.). 1991. Czytanie Schulza Materiały międzynarodowej sesji naukowej Bruno Schulz – w stulecie urodzin i w pięćdziesięciolecie śmierci. Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 8–10 czerwca 1992 roku. Kraków.
View in Google Scholar
Jarzębski J. 1998. Wstęp. W B. Schulz. Opowiadania. Wybór esejów i listów. Wrocław. 5–130.
View in Google Scholar
Jonas H. 1958. The Gnostic Religion. Boston.
View in Google Scholar
Kafka F. 1993. Dzienniki 1910–1923. Część pierwsza. J. Werter (przeł.). Londyn.
View in Google Scholar
Kalin A. 2003. „Księga heretycka” – Schulzowski model kultury literackiej. W W ułamkach zwierciadła… Bruno Schulz w 110 rocznicę urodzin i 60 rocznicę śmierci. W. Panas, M. Kitowska-Łysiak (red.). Lublin. 411–429.
View in Google Scholar
Kitowska-Łysiak M. (red.). 1994. Bruno Schulz in memoriam 1892–1942. Lublin.
View in Google Scholar
Kubin A. 2008. Po tamtej stronie. A.M. Linke (przeł). Kraków.
View in Google Scholar
Kurowicki J. 1994. Normalność jako sen idioty. Wykłady o kulturowych i filozoficznych kontekstach literatury współczesnej. Zielona Góra.
View in Google Scholar
Magris C. 2016. Mit habsburski w literaturze austriackiej moderny. W O demokracji, pamięci i Europie Środkowej. J. Ugniewska (przeł.). Kraków. 5–29.
View in Google Scholar
Markowski M.P. 2007. Polska literatura nowoczesna. Leśmian, Schulz, Witkacy. Kraków.
View in Google Scholar
Meyrink G. 2014. Golem. A. Lange (przeł.). Czerwonak.
View in Google Scholar
Myszor W. (oprac.) 2008. Biblioteka z Nag Hammadi. Kodeksy I i II. W. Myszor (przeł). Katowice.
View in Google Scholar
Panas W. 2001. Bruno od Mesjasza. Rzecz o dwóch ekslibrisach oraz jednym obrazie i kilkudziesięciu rysunkach Brunona Schulza. Lublin.
View in Google Scholar
Panas W. 1976. „«Zstąpienie w esencjonalność». O kształtach słowa w prozie Brunona Schulza”. Studia o prozie Brunona Schulza. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach nr 115. 75–90.
View in Google Scholar
Panas W., Kitowska-Łysiak M. (red.). 2003. W ułamkach zwierciadła… Bruno Schulz w 110 rocznicę urodzin i 60 rocznicę śmierci. Lublin.
View in Google Scholar
Platon 1999. Dialogi, t. II. W. Witwicki (przeł.). Kęty.
View in Google Scholar
Prokopiuk J. 2000. „Hymn o Perle”. W świetle gnozy. W Ścieżki wtajemniczenia. Gnosis aeterna. Warszawa. 128–135.
View in Google Scholar
Roth J. 1995. Marsz Radetzky’ego. W. Kragen (przeł.). Kraków.
View in Google Scholar
Sandauer A. 1974. Bóg, Szatan, Mesjasz i…? Kraków.
View in Google Scholar
Sandauer A. 1981. Rzeczywistość zdegradowana (Rzecz o Brunonie Schulzu). W Zebrane pisma krytyczne. Warszawa t. I. 557–580.
View in Google Scholar
Schulz B. 2002. Księga listów. J. Ficowski (oprac.). Gdańsk.
View in Google Scholar
Schulz B. 1998. Opowiadania Wybór esejów i listów. J. Jarzębski (oprac.). Wrocław.
View in Google Scholar
Wittlin J. 2000. Orfeusz w piekle XX wieku. Kraków.
View in Google Scholar
Wyskiel W. 1980. Inna twarz Hioba. Problematyka alienacyjna w dziele Brunona Schulza. Kraków.
View in Google Scholar