Słowa kluczowe
aquatic motif
Gdańsk films
film geography
visual anthropology motyw akwatyczny
filmy gdańskie
geografia filmowa
antropologia wizualna
Gdańsk films
film geography
visual anthropology motyw akwatyczny
filmy gdańskie
geografia filmowa
antropologia wizualna
Jak cytować
Copik, I. (2020). Morze i woda w filmowych topografiach Gdańska. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia De Cultura, 12(1), 42–58. https://doi.org/10.24917/20837275.12.1.3
Abstrakt
Celem artykułu jest analiza filmowych topografii Gdańska i prześledzenie obecnych w nich wątków związanych z morzem i wodą. Chcę sobie zadać pytania dotyczące tego, w jaki sposób filmowcy rozwijają motywy akwatyczne i jak wykorzystują plenery nadwodne, na ile krajobraz filmowy z dominującą rolą wody odtwarza i kreuje „sens miejsca”. Morze i woda są przeze mnie traktowane jako obrazy i jako plenery filmowe o określonych funkcjach estetycznych, ekonomicznych i kulturowych. Podstawą metodologiczną jest geografia kulturowa i odkrywanie relacji film - miasto - region, film - realna i symboliczna przestrzeń oraz antropologia wizualna pozwalająca uchwycić sposoby kodowania znaków na ekranie, wskazujące na jawne i ukryte ideologie oraz znaczenia kulturowe konstruowane w toku czynności nadawczo-odbiorczych. Materiałem badawczym są wybrane filmy fabularne kina polskiego: Wolne miasto, reż. Stanisław Różewicz (1958); Do widzenia, do jutra, reż. Janusz Morgenstern (1960); Człowiek z żelaza, reż. Andrzej Wajda (1981); Wróżby kumaka, reż. Robert Gliński (2005); Miasto z morza, reż. Andrzej Kotkowski (2009), i inne.Bibliografia
d’Autreppe Emmanuel. Delaunois Alain. 2013. Listy w butelkach. W: Morze. Od estetyki do globalnej ekonomii. 10. Bałtyckie Biennale Sztuki Współczesnej. Szczecin. 18-22.
Edensor Tim. 2004. Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne. Agata Sadza (przeł.). Kraków.
Friedrich Jacek. 2014. Odbudowa Głównego Miasta w Gdańsku w latach 1945-1960. Gdańsk.
Janicka Bożena. 2009. „Miasto z morza”. Kino nr 10. 73.
Kerski Basil. 2014. Gdańskie tożsamości. Wstęp do antologii. W: Gdańskie tożsamości. Eseje o mieście. Basil Kerski (red.). Gdańsk. 7-16.
Kochanowski Jerzy. 2017. „Jak w PRL wyjeżdżano w wielki świat”. Polityka 15.08.
https: // www.polityka.pl/tygodnikpolityka/historia/1715932,1,jak-w-prl-u-wyjezdzano-w- wielki-swiat.read. (dostęp: 30.10.2019).
Kołtan Jacek. 2014. Solidarność: wydarzenie - pamięć - pustka. W: Gdańskie tożsamości.
Eseje o mieście. Basil Kerski (red.). Gdańsk. 243-260.
Koper Sławomir. 2013. Dwudziestolecie międzywojenne. T. 4. Morze, nasze morze. Warszawa.
Kornacki Krzysztof. 2019. Gdańskie wątki filmowe (wykład wygłoszony w Gdańsku 10.02). https://www.youtube.com/watch?v =6fgrNryGfFQ. (dostęp: 30.10.2019).
Kuczkowska Maria. 2012. Sopockie pensjonaty i hotele w latach 1968-1972. Z dziejów wypoczynku nad morzem. W: Szkice z dziejów życia codziennego w Gdańsku w latach 1945-1989. Grzegorz Berendt, Edmund Kizik (red.). Gdańsk. 133-143.
Kus Jarosław. 2019. „Blaski i cienie przedwojennej Gdyni”. Trójmiasto. pl 12.07. https://historia. trojmiasto.pl/Blaski-i-cienie-Krolowej-Baltyku-n136212.htm. (dostęp: 30.10.2019).
Kwartalnik Filmowy. 1999. T. XXI. Miasto w filmie.
Lewoc Magdalena. 2013. Od estetyki do ekonomii… i z powrotem?. W: Morze. Od estetyki do globalnej ekonomii. 10. Bałtyckie Biennale Sztuki Współczesnej. Szczecin. 8-12.
Loew Peter Oliver. 2013. Gdańsk. Biografia miasta. Justyna Górny (przeł.). Gdańsk.
Lubelski Tadeusz. 2009. Historia kina polskiego. Twórcy. filmy. konteksty. Videograf II. Katowice.
Obracht-Prondzyński Cezary. 2018. „Epicka opowieść o kaszubskim pograniczu? O filmie »Kamerdyner« w reżyserii Filipa Bajona”. Kultura Liberalna nr 39. https://kulturaliberalna.pl /2018/09/25/obracht-prondzynski-epicka-opowiesc-kaszubskie-pogranicze-kamerdyner-filip-bajon-recenzja/. (dostęp: 30.10.2019).
Perkowski Piotr. 2013. Gdańsk. Miasto od nowa. Gdańsk.
Rancew-Sikora Dorota,. Michałowski Lesław. 2012. Gdańsk - miasto nad wodą. Materialno-semiotyczne podejście do miasta. W: Gdańsk i Sankt Petersburg. Społeczne portrety miast partnerskich. Agnieszka Bachórz i in. (red.). Gdańsk. 146-164.
Schopenhauer Johanna. 2019. Gdańskie wspomnienia młodości. Tadeusz Kruszyński (przeł.). Gdańsk.
Szczurowski Jerzy. 2015. „Rejs 1938”. Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej nr 43. 61-67.
Włodarczyk Janusz A. 2007. „Miasto i woda”. Czasopismo Techniczne. Architektura t. 104, nr 1-A. 213-218.
Zacharczuk Tomasz. 2016. „Filmowe Trójmiasto. Wróżby kumaka, czyli Grass w wersji filmowej”. Trójmiasto.pl 19.01. https://rozrywka.trojmiasto.pl/Filmowe-Trojmiasto-Wrozby-kumaka-czyli-Grass-w-wersji-filmowej-n97849.html. (dostęp: 30.10.2019).
Zacharzewski Michał. 2018. „Miasto z morza”. Z dala od polityki 11.03. https://zdalaodpolityki.pl /2018/03/11/miasto-z-morza/. (dostęp: 30.10.2019).
07 zgłoś się. 1976-1987. Krzysztof Szmagier (reż.).
Blaszany bębenek. 1979. Volker Schlöndorff (reż.).
Człowiek z żelaza. 1981. Andrzej Wajda (reż.).
Do widzenia, do jutra. 1960. Janusz Morgenstern (reż.).
Dwaj ludzie z szafą. 1958. Roman Polański (reż.).
Gdańska opowieść. 1953. Tadeusz Makarczyński (reż.).
Jadą goście, jadą (nowela 1). 1962. Gerard Zalewski (reż.).
Kamerdyner. 2018. Filip Bajon (reż.).
Kaszëbë. 1970. Ryszard Bera (reż.).
Medium. 1985. Jacek Koprowicz (reż.).
Miasto z morza. 2009. Andrzej Kotkowski (reż.).
Miasto z morza i sztormu (Danzig. Land an Meer und Strom). 1938. Eugen Yort (reż.).
Na kłopoty Bednarski. 1986. Paweł Pitera (reż.).
Odbudowa ziem odzyskanych. 1947. Roman Banach (reż.).
Ostatni kurs. 1963. Jan Batory (reż.).
Podróż za jeden uśmiech. 1971. Stanisław Jędryka (reż.).
Próba ognia i wody. 1978. Włodzimierz Olszewski (reż.).
Przeraźliwe łoże. 1967. Witold Lesiewicz (reż.).
Rapsodia Bałtyku. 1935. Leonard Buczkowski (reż.).
Sopot 1957. 1957. Jerzy Hoffman (reż.).
Szkatułka z Hongkongu. 1983. Paweł Pitera (reż.).
Szlakiem mew. 1938. Mieczysław Bilażewski (reż.).
Westerplatte. 1967. Stanisław Różewicz (reż.).
Wolne miasto. 1958. Stanisław Różewicz (reż.).
Wróżby kumaka. 2005. Robert Gliński (reż.).
Zew morza. 1927. Henryk Szaro (reż.).
Znaki szczególne. 1976. Roman Załuski (reż.).
Żona dla Australijczyka. 1963. Stanisław Bareja (reż.).
Edensor Tim. 2004. Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne. Agata Sadza (przeł.). Kraków.
Friedrich Jacek. 2014. Odbudowa Głównego Miasta w Gdańsku w latach 1945-1960. Gdańsk.
Janicka Bożena. 2009. „Miasto z morza”. Kino nr 10. 73.
Kerski Basil. 2014. Gdańskie tożsamości. Wstęp do antologii. W: Gdańskie tożsamości. Eseje o mieście. Basil Kerski (red.). Gdańsk. 7-16.
Kochanowski Jerzy. 2017. „Jak w PRL wyjeżdżano w wielki świat”. Polityka 15.08.
https: // www.polityka.pl/tygodnikpolityka/historia/1715932,1,jak-w-prl-u-wyjezdzano-w- wielki-swiat.read. (dostęp: 30.10.2019).
Kołtan Jacek. 2014. Solidarność: wydarzenie - pamięć - pustka. W: Gdańskie tożsamości.
Eseje o mieście. Basil Kerski (red.). Gdańsk. 243-260.
Koper Sławomir. 2013. Dwudziestolecie międzywojenne. T. 4. Morze, nasze morze. Warszawa.
Kornacki Krzysztof. 2019. Gdańskie wątki filmowe (wykład wygłoszony w Gdańsku 10.02). https://www.youtube.com/watch?v =6fgrNryGfFQ. (dostęp: 30.10.2019).
Kuczkowska Maria. 2012. Sopockie pensjonaty i hotele w latach 1968-1972. Z dziejów wypoczynku nad morzem. W: Szkice z dziejów życia codziennego w Gdańsku w latach 1945-1989. Grzegorz Berendt, Edmund Kizik (red.). Gdańsk. 133-143.
Kus Jarosław. 2019. „Blaski i cienie przedwojennej Gdyni”. Trójmiasto. pl 12.07. https://historia. trojmiasto.pl/Blaski-i-cienie-Krolowej-Baltyku-n136212.htm. (dostęp: 30.10.2019).
Kwartalnik Filmowy. 1999. T. XXI. Miasto w filmie.
Lewoc Magdalena. 2013. Od estetyki do ekonomii… i z powrotem?. W: Morze. Od estetyki do globalnej ekonomii. 10. Bałtyckie Biennale Sztuki Współczesnej. Szczecin. 8-12.
Loew Peter Oliver. 2013. Gdańsk. Biografia miasta. Justyna Górny (przeł.). Gdańsk.
Lubelski Tadeusz. 2009. Historia kina polskiego. Twórcy. filmy. konteksty. Videograf II. Katowice.
Obracht-Prondzyński Cezary. 2018. „Epicka opowieść o kaszubskim pograniczu? O filmie »Kamerdyner« w reżyserii Filipa Bajona”. Kultura Liberalna nr 39. https://kulturaliberalna.pl /2018/09/25/obracht-prondzynski-epicka-opowiesc-kaszubskie-pogranicze-kamerdyner-filip-bajon-recenzja/. (dostęp: 30.10.2019).
Perkowski Piotr. 2013. Gdańsk. Miasto od nowa. Gdańsk.
Rancew-Sikora Dorota,. Michałowski Lesław. 2012. Gdańsk - miasto nad wodą. Materialno-semiotyczne podejście do miasta. W: Gdańsk i Sankt Petersburg. Społeczne portrety miast partnerskich. Agnieszka Bachórz i in. (red.). Gdańsk. 146-164.
Schopenhauer Johanna. 2019. Gdańskie wspomnienia młodości. Tadeusz Kruszyński (przeł.). Gdańsk.
Szczurowski Jerzy. 2015. „Rejs 1938”. Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej nr 43. 61-67.
Włodarczyk Janusz A. 2007. „Miasto i woda”. Czasopismo Techniczne. Architektura t. 104, nr 1-A. 213-218.
Zacharczuk Tomasz. 2016. „Filmowe Trójmiasto. Wróżby kumaka, czyli Grass w wersji filmowej”. Trójmiasto.pl 19.01. https://rozrywka.trojmiasto.pl/Filmowe-Trojmiasto-Wrozby-kumaka-czyli-Grass-w-wersji-filmowej-n97849.html. (dostęp: 30.10.2019).
Zacharzewski Michał. 2018. „Miasto z morza”. Z dala od polityki 11.03. https://zdalaodpolityki.pl /2018/03/11/miasto-z-morza/. (dostęp: 30.10.2019).
07 zgłoś się. 1976-1987. Krzysztof Szmagier (reż.).
Blaszany bębenek. 1979. Volker Schlöndorff (reż.).
Człowiek z żelaza. 1981. Andrzej Wajda (reż.).
Do widzenia, do jutra. 1960. Janusz Morgenstern (reż.).
Dwaj ludzie z szafą. 1958. Roman Polański (reż.).
Gdańska opowieść. 1953. Tadeusz Makarczyński (reż.).
Jadą goście, jadą (nowela 1). 1962. Gerard Zalewski (reż.).
Kamerdyner. 2018. Filip Bajon (reż.).
Kaszëbë. 1970. Ryszard Bera (reż.).
Medium. 1985. Jacek Koprowicz (reż.).
Miasto z morza. 2009. Andrzej Kotkowski (reż.).
Miasto z morza i sztormu (Danzig. Land an Meer und Strom). 1938. Eugen Yort (reż.).
Na kłopoty Bednarski. 1986. Paweł Pitera (reż.).
Odbudowa ziem odzyskanych. 1947. Roman Banach (reż.).
Ostatni kurs. 1963. Jan Batory (reż.).
Podróż za jeden uśmiech. 1971. Stanisław Jędryka (reż.).
Próba ognia i wody. 1978. Włodzimierz Olszewski (reż.).
Przeraźliwe łoże. 1967. Witold Lesiewicz (reż.).
Rapsodia Bałtyku. 1935. Leonard Buczkowski (reż.).
Sopot 1957. 1957. Jerzy Hoffman (reż.).
Szkatułka z Hongkongu. 1983. Paweł Pitera (reż.).
Szlakiem mew. 1938. Mieczysław Bilażewski (reż.).
Westerplatte. 1967. Stanisław Różewicz (reż.).
Wolne miasto. 1958. Stanisław Różewicz (reż.).
Wróżby kumaka. 2005. Robert Gliński (reż.).
Zew morza. 1927. Henryk Szaro (reż.).
Znaki szczególne. 1976. Roman Załuski (reż.).
Żona dla Australijczyka. 1963. Stanisław Bareja (reż.).
Downloads
Download data is not yet available.