Słowa kluczowe
transsexuality
interviews
film and TV series representation
identification with the protagonist osoby transpłciowe
ranspłciowość
wywiady
reprezentacja filmowa i serialowa
utożsamianie się z bohaterem
Jak cytować
Abstrakt
Transpłciowość to temat, który pojawia się coraz powszechniej w dyskursie społecznym i naukowym, nie jest to jednak związane ze wzrostem jakości i liczby kinematografii portretującej osoby trans. W niniejszym badaniu przeprowadzono pięć wywiadów częściowo ustrukturalizowanych z osobami transpłciowymi, dotyczących odbioru filmowych i serialowych reprezentacji osób trans przez przedstawicieli tej grupy. Badanie było połączone z projekcją filmu krótkometrażowego Still Me. Zebrane narracje poddano analizie tematycznej, w ramach której wyróżniono pięć głównych wątków tematycznych.
Bibliografia
Aultman B. Lee. 2014. „Cisgender”. Transgender studies quarterly nr 1(1–2). 61–62. https://doi.org/10.1215/23289252-2399614 (dostęp: 30.09.2024).
Zobacz w Google Scholar
Baker Kellan E., Wilson Lisa M., Sharma Ritu, Dukhanin Vadim, McArthur Kristen, Robinson Karen A. 2021. „Hormone Therapy, Mental Health, and Quality of Life Among Transgender People: A Systematic Review”. Journal of the Endocrine Society nr 5(4). 1–16. https://doi.org/10.1210/jendso/bvab011 (dostęp: 29.09.2024).
Zobacz w Google Scholar
Bermúdez de Castro Juanjo. 2017. „Psycho Killers, Circus Freaks, Ordinary People: A Brief History of the Representation of Transgender Identities on American TV Series”. Oceanide nr 9. 1–9. https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=6236610 (dostęp: 30.04.2024).
Zobacz w Google Scholar
Bojarska Katarzyna, Kłonkowska Anna. 2014. Transgresja płci, tranzycja ciała, transwersja tożsamości. Czym jest transpłciowość? W: Psychospołeczne, prawne i medyczne aspekty transpłciowości. Anna Kłonkowska, Katarzyna Bojarska (red.). Gdańsk. 63–82.
Zobacz w Google Scholar
Braun Virginia, Clarke Victoria. 2006. „Using thematic analysis in psychology”. Qualitative Research in Psychology nr 3(2). 77–101. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa (dostęp: 16.05.2024).
Zobacz w Google Scholar
Brzoza Katarzyna. 2016. „Gender w internetowych memach obrazkowych na wybranych polskich przykładach”. Media‑Culture‑Social Communication nr 1(12). 25–45. https://doi.org/10.31648/mkks.3030 (dostęp: 29.09.2024).
Zobacz w Google Scholar
Buck David M. 2016. „Defining transgender: What do lay definitions say about prejudice?”. Psychology of Sexual Orientation and Gender Diversity nr 3(4). 465–472. https://doi.org/10.1037/sgd0000191 (dostęp: 22.04.2024).
Zobacz w Google Scholar
Carless David, Douglas Kitrina. 2017. „Narrative research”. The Journal of Positive Psychology nr 12(3). 307–308. https://doi.org/10.1080/17439760.2016.1262611 (dostęp: 16.05.2024).
Zobacz w Google Scholar
Cavalcante Andre. 2013. „Centering Transgender Identity via the Textual Periphery: TransAmerica and the «Double Work» of Paratexts”. Critical Studies in Media Communication nr 30(2). 85–101. https://doi.org/10.1080/15295036.2012.694077 (dostęp: 30.04.2024).
Zobacz w Google Scholar
Davies Steven Paul. 2016. Out at the movies: A history of Gay Cinema. Harpenden.
Zobacz w Google Scholar
Elliott Victoria. 2018. „Thinking about the coding process in qualitative data analysis”. Qualitative report nr 23(11). 2850–2861. https://doi.org/10.46743/2160-3715/2018.3560 (dostęp: 16.05.2024).
Zobacz w Google Scholar
Ford Akkadia. 2016. „Whose Club Is It Anyway?: The Problematic of Trans Representation in Mainstream Films – «Rayon» and «Dallas Buyers Club»”. Screen Bodies nr 1(2). 64–86. https://doi.org/10.3167/screen.2016.010205 (dostęp: 30.04.2024).
Zobacz w Google Scholar
Freeman Guo, Maloney Divine, Acena Dane, Barwulor Catherine. 2022. „(Re)discovering the Physical Body Online: Strategies and Challenges to Approach Non‑Cisgender Identity in Social Virtual Reality”. CHI ‘22: Proceedings of the 2022 CHI Conference on Human Factors in Computing Systems nr 1. 1–15. https://doi.org/10.1145/3491102.3502082 (dostęp: 27.09.2024).
Zobacz w Google Scholar
Gerbner George, Gross Larry. 1976. „Living with television: The violence profile”. Journal of Communication nr 26(2). 172–199. https://doi.org/10.1111/j.1460-2466.1976.tb01397.x (dostęp: 22.04.2024).
Zobacz w Google Scholar
Hickey Daniel. 2024. All‑purpose haters: characterizing hate communities on Reddit. Corvalis, OR. https://ir.library.oregonstate.edu/concern/honors_college_theses/rj430d269 (dostęp: 29.09.2024).
Zobacz w Google Scholar
ILGA Europe. 2024. Annual Review of the human rights situation of lesbian, gay, bisexual, trans and intersex people in Europe and Central Asia 2024. Bruksela. 119–121. https://www.ilga-europe.org/files/uploads/2024/02/2024_full_annual_review.pdf (dostęp: 17.05.2024).
Zobacz w Google Scholar
ILGA Europe. 2024. Rainbow Map. Reflecting the legal and policy situation for the human rights of lesbian, gay, bisexual, trans and intersex (LGBTI) people in Europe. Bruksela. https://rainbowmap.ilga-europe.org/files/uploads/2024/05/2024-rainbow-map.pdf (dostęp: 17.05.2024).
Zobacz w Google Scholar
Iniewicz Grzegorz. 2015. Stres mniejszościowy u osób biseksualnych i homoseksualnych: w poszukiwaniu czynników ryzyka i czynników chroniących. Kraków. https://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/0a918e00-1582-4e0b-b2b7-a5c3d616b4c0/content (dostęp: 27.09.2024).
Zobacz w Google Scholar
Iniewicz Grzegorz, Grabski Bartosz, Mijas Magdalena. 2012. „Zdrowie psychiczne osób homoseksualnych i biseksualnych: rola stresu mniejszościowego”. Psychiatria Polska nr 46(4). 649–663.
Zobacz w Google Scholar
Jakubowski Tomasz. 2019. „Transseksualizm czy zaburzenia psychotyczne? Opis przypadku”. Psychiatria Polska nr 55(1). 71–83. https://doi.org/10.12740/PP/OnlineFirst/112442 (dostęp: 29.09.2024).
Zobacz w Google Scholar
John Katharina. 2021. Among Us, Around Us, Against Us: The Alt‑Right’s Metaphoric Construction of Black, Muslim, Jewish, and Transgender Others as Monstrous in Anonymous Fora. Bergen. https://bora.uib.no/bora-xmlui/bitstream/handle/11250/2760719/Among-Us--Around-Us--Against-Us-The-Alt-Right-s-Metaphoric-Construction-of-Monstrous-Others-in-Anonymous-Fora.pdf?sequence=1&isAllowed=y (dostęp: 29.09.2024).
Zobacz w Google Scholar
Kłonkowska Anna, Bojarska Katarzyna, Witek Konrad. 2016. O płci od nowa. Własna tożsamość oczami osób transpłciowych. Gdańsk.
Zobacz w Google Scholar
Kujawska‑Kot Anna. 2024. CiałoTeksty. Literackie i filmowe reprezentacje transpłciowości. Kraków.
Zobacz w Google Scholar
LeMaster Benny, Schulz Danny, McNeillc Jayvien, Bowsersb Graham, Rust Rusty. 2019. „Unlearning cisheteronormativity at the intersections of difference: Performing queer worldmaking through collaged relational autoethnography”. Text and Perfrmance Quarterly nr 39(4). 341–370. https://doi.org/10.1080/10462937.2019.1672885 (dostęp: 27.09.2024).
Zobacz w Google Scholar
Lipińska Martyna, Stock Rosemary. 2023. „The influence of Hollywood fiction on attitudes towards transgender people”. New Vistas nr 9(1). 30–38. https://doi.org/10.36828/newvistas.226 (dostęp: 30.04.2024).
Zobacz w Google Scholar
Lipka Justyna. 2020. Relacje romantyczne osób transpłciowych na przykładzie filmu „Dziewczyna z portretu”, reż. Tom Hopper. W: Filmowe spotkania z psychologią. Justyna Lipka, Michał Brol, Agnieszka Skorupa (red.). Katowice. 57–72.
Zobacz w Google Scholar
Loewe Agata. 2010. Raport o homo-, biseksualności i transpłciowości w polskich podręcznikach akademickich. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Macintosh Paige. 2018. Queer Capital: Transgender Representation in Contemporary American Cinema. Wellington.
Zobacz w Google Scholar
McInroy Lauren B., Craig Shelley L. 2015. „Transgender Representation in Offline and Online Media: LGBTQ Youth Perspectives”. Journal of Human Behavior in the Social Environment nr 25(6). 606–617. https://doi.org/10.1080/10911359.2014.995392 (dostęp: 22.04.2024).
Zobacz w Google Scholar
Norton Aaron T., Herek Gregory M. 2013. „Heterosexuals’ attitudes toward transgender people: Findings from a national probability sample of U.S. adults”. Sex Roles nr 68. 738–753. https://doi.org/10.1007/s11199-011-0110-6 (dostęp: 22.04.2024).
Zobacz w Google Scholar
Obert‑Hong Christine. 2019. Cultivation Theory And Violence In Media: Correlations And Observations. Austin, TX. https://repositories.lib.utexas.edu/server/api/core/bitstreams/07c580e3-b1dd-4c54-b746-f616aa0dcdf2/content (dostęp: 27.09.2024).
Zobacz w Google Scholar
Onwuegbuzie Anthony J., Frels Rebecca K., Hwang Eunjin. 2016. „Mapping Saldana’s Coding Methods onto the Literature Review Process”. Journal of Educational Issues nr 2(1). 130–150. http://dx.doi.org/10.5296/jei.v2i1.8931 (dostęp: 16.05.2024).
Zobacz w Google Scholar
Pillard Richard C., Bailey Michael J. 1995. „A biologic perspective on sexual orientation”. Psychiatric Clinics of North America nr 18(1). 71–84. https://doi.org/10.1016/S0193-953X(18)30071-6 (dostęp: 30.09.2024).
Zobacz w Google Scholar
Robacha Aleksandra. 2017. Transseksualizm. W: Seksuologia. Michał Lew‑Starowicz, Zbigniew Lew‑Starowicz, Violetta Skrzypulec‑Plinta (red.). Warszawa. 287–298.
Zobacz w Google Scholar
Stake Robert E. 2005. Qualitative case studies. W: The Sage handbook of qualitative research. Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln (red.). Thousand Oaks, CA. 443–466.
Zobacz w Google Scholar
Stemplewska‑Żakowicz Katarzyna. 2013. Wiedza. Podstawy teoretyczne diagnozy psychologicznej W: Diagnoza psychologiczna: diagnozowanie jako kompetencja profesjonalna. Katarzyna Stemplewska‑Żakowicz (red.) Gdańsk. 62–75.
Zobacz w Google Scholar
Still Me (Short 2021). 2021. https://www.imdb.com/title/tt15239802/ (dostęp: 12.05.2024).
Zobacz w Google Scholar
Villegas‑Simón Isabel, Sánchez‑Soriano Juan José, Ventura Rafael. 2024. „If you don’t «pass» as cis, you don’t exist. The trans audience’s reproofs of «Cis Gaze» and transnormativity in TV series”. European Journal of Communication nr 39(1). 22–36. https://doi.org/10.1177/02673231231163704 (dostęp: 30.04.2024).
Zobacz w Google Scholar
Dziewczyna z portretu. 2015. Tom Hooper (reż.). Tim Bevan, Eric Fellner, Anne Harrison, Tom Hooper, Gail Mutrux (prod.). Wielka Brytania, Stany Zjednoczone: Universal Pictures.
Zobacz w Google Scholar
Fanfik. 2023. Marta Karwowska (reż.). Jerzy Dziegielewski, Paweł Heba, Maciej Sojka, Roman Szczepanik (prod.). Polska: Netflix.
Zobacz w Google Scholar
Kto widział jej śmierć? 1972. Aldo Lado (reż.). Enzo Doria, Dieter Geissler (prod.). Włochy: Overseas Film Company.
Zobacz w Google Scholar
Milczenie owiec. 1991. Jonathan Demme (reż.). Kenneth Utt, Edward Saxon, Ron Bozman (prod.). Stany Zjednoczone: Syrena Entertainment.
Zobacz w Google Scholar
Naga broń 33 ⅓: Ostateczna zniewaga. 1994. Peter Segal (reż.). Robert K. Weiss, David Zucker (prod.). Stany Zjednoczone: Paramount Pictures.
Zobacz w Google Scholar
Piękny bokser. 2003. Ekachai Uekrongtham (reż.). Ekachai Uekrongtham (prod.). Tajlandia: GMM Pictures.
Zobacz w Google Scholar
Przyjaciele. 1994–2004. Pamela Fryman (reż.). David Crane, Marta Kauffman, Kevin S. Bright (prod.). Stany Zjednoczone: NBC.
Zobacz w Google Scholar
Rocky Horror Picture Show. 1975. Jim Sharman (reż.). Michael White, Lou Adler (prod.). Wielka Brytania, Stany Zjednoczone: 20th Century Fox.
Zobacz w Google Scholar
Still Me. 2021. Jay Becherleg, Sam Jelley, Michael Hardinge (reż.). Michael Hardinge, Tony Justice, Madeleine Power (prod.). Australia: YouTube.
Zobacz w Google Scholar
Thor: Miłość i grom. 2022. Taika Waititi (reż.). Kevin Feige, Brad Winderbaum (prod.). Stany Zjednoczone: Walt Disney Studios, Motion Pictures.
Zobacz w Google Scholar
Transseksualistów śmiech i łzy. 2001. Kate Davis (reż.). Kate Davis (prod.). Stany Zjednoczone: HBO Documentary.
Zobacz w Google Scholar
Witaj w klubie. 2013. Jean‑Marc Vallée (reż.). Robbie Brenner, Rachel Winter (prod.). Stany Zjednoczone: Focus Features.
Zobacz w Google Scholar
W przebraniu mordercy. 1980. Brian De Palma (reż.). George Litto (prod.). Stany Zjednoczone: Filmways Pictures.
Zobacz w Google Scholar
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2025 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia de Cultura