Słowa kluczowe
older adults
research concerning seniors
language
communication
gesture
paratheatrical forms
cognitive processes
body memory seniorzy
badania nad seniorami
język
komunikacja
gest
formy parateatralne
procesy kognitywne
pamięć ciała
research concerning seniors
language
communication
gesture
paratheatrical forms
cognitive processes
body memory seniorzy
badania nad seniorami
język
komunikacja
gest
formy parateatralne
procesy kognitywne
pamięć ciała
Jak cytować
Ogonowska, A. (2019). Wybrane gesty i formy parateatralne jako narzędzia wspomagania komunikacji z osobami w wieku senioralnym. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia De Cultura, 11(2), 152–166. https://doi.org/10.24917/20837275.11.2.12
Abstrakt
Celem artykułu jest ukazanie strategii wspomagania komunikacji społecznej seniorów poprzez wykorzystanie gestu oraz form parateatralnych. W prowadzonych analizach wykorzystano odniesienia do badań z zakresu neuropsychologii, psychogeriatrii oraz fenomenologicznie zorientowanej koncepcji umysłu ucieleśnionego. W tym kontekście ukazano związki pomię- dzy tą ostatnią kategorią, a pamięcią ciała oraz badaniami nad funkcjonowaniem neuronów lustrzanych. Wskazano również relacje między aktywizacją ruchową i językowo-komunika- cyjną seniorów a pobudzaniem obwodów neuronalnych odpowiedzialnych za procesy ko- gnitywne, zwrócono także uwagę na funkcje układów gestycznych oraz etapy wprowadzania form parateatralnych w procesach wspomagania kompetencji językowo-komunikacyjnych osób starszych. Artykuł wpisuje się w interdyscyplinarną refleksję nad jakością życia senio- rów w XXI wieku oraz stanowi element większego projektu nt. psychokulturowych, gerontologicznych i logopedycznych uwaruńkowań komunikacji międzygeneracyjnej.
Bibliografia
Adams Cynthia. 1991. “Qualitative age differences in memory for text: a life span deve-
lopmental perspective“. Psychology and Aging nr 6(3). 323-336.
Atchley Robert C. 1989. “A continuity theory of normal aging“. Gerontologist nr 29. 183-190.
Ball Karlene, Berch Daniel B., Helmers Karin F. i in. 2002. “Effects of Cognitive Training
Interventions With Older Adults: A Randomized Controlled Trial“. The Journal of
American Medical Association nr 288(18). 2271-2281.
Ball Karlene, Edwards Jerri D., Ross Lesley A. 2007. “The Impact of Speed of Processing
Training on Cognitive and Everyday Functions“. Journals of Gerontology. Series B:
Psychological Sciences and Social Sciences nr 62. 19-31.
Barsalou Lawrence. 1999. “Perceptual Symbol Systems“. Behavioral nad Brain Sciences
nr 22. 577-660.
Barsalou Lawrence. 2009. “Simulation. Situated Conceptualization and Predictions“.
Philosophical Transacions of Royal Society B nr 364. 1281-1289.
Bauer Joachim. 2008. Empatia: co potrafią neurony lustrzane. M. Guzowska-Dąbrowska
(przeł.). Warszawa.
Cieszyńska Jagoda. 2012. Metody wywoływania głosek. Kraków.
Cieszyńska-Rożek Jagoda. 2013. Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci.
Z perspektywy fenomenologii, neurobiologii i językoznawstwa. Kraków.
Dudek Dominika. 2017. Starzenie się mózgu i procesy neurodegeneracyjne. Zaburzenia
psychoorganiczne. W Psychogeriatria. M. Cybulski, E. Krajewska-Kułak, N. Waszkie-
wicz, K. Kędziora-Kornatowska (red.). Warszawa. 15-38.
Engle Randal W., Sędek Grzegorz, von Hecker Ulrich, McIntosh Daniel N. (red.). 2006.
Ograniczenia poznawcze. Starzenie się i psychopatologia. E. Czerniawska (przeł.).
Warszawa.
Gawron Natalia, Łojek Emila. 2014. Różne oblicza starości. Badania neuropsychologicz-
ne. Warszawa.
Grabias Stanisław. 2014. Teoria zaburzeń mowy. Perspektywy badań, typologie zabu-
rzeń, procedury postępowania logopedycznego. W Logopedia. Teoria zaburzeń
mowy. S. Grabias, M. Kurkowski (red.). Lublin.
Goffman Erving. 1983, Człowiek w teatrze życia codziennego. H. Detner-Śpiewak, P. Śpie-
wak (przeł.). Warszawa.
Hohol Mateusz, Wołoszyn-Hohol Kinga. 2017. „Umysł ucieleśniony. Czyli jak?”. Dodatek
Wielkie Pytania #4: Umysł i ciało. Tygodnik Powszechny nr 7.
Keyers Christian. 2011. Empatia. Jak odkrycie neuronów lustrzanych zmienia nasze
rozumienie ludzkiej natury. Ł. Kwiatek (przeł.). Kraków.
Kępiński Antoni. 1977. Lęk. Warszawa.
Króliczak Grzegorz, Biduła Szymon. 2013. „Neuronalne podłoże gestów u osób leworęcz-
nych”. Nauka nr 3. 99-131.
Kulesza Wojciech. 2016. Efekt kameleona. Psychologia naśladownictwa. Warszawa.
Kwiatkowski Mikołaj, Wygnał Natalia, Simonienko Katarzyna, Wilczyńska Karolina,
Szulc Agata, Waszkiewicz Napoleon. 2017. Uzależnienie od leków w populacji osób
starszych. W Psychogietaria. M. Cybulski, E. Krajewska-Kułak, N. Waszkiewicz,
K. Kędziora-Kornatowska (red.). Warszawa.
Mauss Marcel. 2001. Sposoby posługiwania się ciałem. W tegoż, Socjologia i antropolo-
gia. M. Król, J. Szacki i in. (przeł.). Warszawa.
Nelson Todd D. (red.). 2004. Ageism. Stereotyping and prejudice against older persons.
Cambridge.
Nęcki Zbigniew, Awdiejew Aleksy. 1992. Typologia pragmatyczno-kontekstowa.
W Z. Nęcki. Komunikowanie interpersonalne. Wrocław-Warszawa-Kraków. 66-86.
Pąchalska Maria. 2014. Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu. Procesy komunikacyj-
ne i powrót do społeczeństwa. Warszawa.
Pełko-Wysiecka Justyna. 2017. Uzależnienie od alkoholu wśród osób starszych. W Psycho-
gietaria. M. Cybulski, E. Krajewska-Kułak, N. Waszkiewicz, K. Kędziora-Kornatow-
ska (red.). Warszawa.
Pinker Susan. 2015. Efekt wioski. Jak kontakty twarzą w twarz mogą uczynić nas zdrow-
szymi, szczęśliwszymi i mądrzejszymi. M. Szymczukiewicz (przeł.). Kielce.
Polska Akademia Nauk, Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus” przy Prezydium PAN. 2008.
Polska w obliczu starzenia się społeczeństwa. Diagnoza i program działania. War-
szawa.
Shusterman Richard. 2010. Świadomość ciała. Dociekania z zakresu somaestetyki.
S. Stankiewicz, W. Małecki (przeł.). Kraków.
Spitzer Manfred. 2007. Jak uczy się mózg. M. Guzowska-Dąbrowska (przeł.). Warszawa.
Stuart-Hamilton Ian. 2006. Psychologia starzenia się. A. Błachnio (przeł.). Poznań.
Turner Victor. 2005. Gry społeczne, pola i metafory. Symboliczne działanie w społeczeń-
stwie. W. Usakiewicz (przeł.). Kraków.
Wilson Margaret. 2002. “Six views of embodied cognition“. Psychonomic Bulletin & Re-
view nr 9(4). 625-639.
Zych Adam A. 2007. Leksykon gerontologii. Kraków.
lopmental perspective“. Psychology and Aging nr 6(3). 323-336.
Atchley Robert C. 1989. “A continuity theory of normal aging“. Gerontologist nr 29. 183-190.
Ball Karlene, Berch Daniel B., Helmers Karin F. i in. 2002. “Effects of Cognitive Training
Interventions With Older Adults: A Randomized Controlled Trial“. The Journal of
American Medical Association nr 288(18). 2271-2281.
Ball Karlene, Edwards Jerri D., Ross Lesley A. 2007. “The Impact of Speed of Processing
Training on Cognitive and Everyday Functions“. Journals of Gerontology. Series B:
Psychological Sciences and Social Sciences nr 62. 19-31.
Barsalou Lawrence. 1999. “Perceptual Symbol Systems“. Behavioral nad Brain Sciences
nr 22. 577-660.
Barsalou Lawrence. 2009. “Simulation. Situated Conceptualization and Predictions“.
Philosophical Transacions of Royal Society B nr 364. 1281-1289.
Bauer Joachim. 2008. Empatia: co potrafią neurony lustrzane. M. Guzowska-Dąbrowska
(przeł.). Warszawa.
Cieszyńska Jagoda. 2012. Metody wywoływania głosek. Kraków.
Cieszyńska-Rożek Jagoda. 2013. Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci.
Z perspektywy fenomenologii, neurobiologii i językoznawstwa. Kraków.
Dudek Dominika. 2017. Starzenie się mózgu i procesy neurodegeneracyjne. Zaburzenia
psychoorganiczne. W Psychogeriatria. M. Cybulski, E. Krajewska-Kułak, N. Waszkie-
wicz, K. Kędziora-Kornatowska (red.). Warszawa. 15-38.
Engle Randal W., Sędek Grzegorz, von Hecker Ulrich, McIntosh Daniel N. (red.). 2006.
Ograniczenia poznawcze. Starzenie się i psychopatologia. E. Czerniawska (przeł.).
Warszawa.
Gawron Natalia, Łojek Emila. 2014. Różne oblicza starości. Badania neuropsychologicz-
ne. Warszawa.
Grabias Stanisław. 2014. Teoria zaburzeń mowy. Perspektywy badań, typologie zabu-
rzeń, procedury postępowania logopedycznego. W Logopedia. Teoria zaburzeń
mowy. S. Grabias, M. Kurkowski (red.). Lublin.
Goffman Erving. 1983, Człowiek w teatrze życia codziennego. H. Detner-Śpiewak, P. Śpie-
wak (przeł.). Warszawa.
Hohol Mateusz, Wołoszyn-Hohol Kinga. 2017. „Umysł ucieleśniony. Czyli jak?”. Dodatek
Wielkie Pytania #4: Umysł i ciało. Tygodnik Powszechny nr 7.
Keyers Christian. 2011. Empatia. Jak odkrycie neuronów lustrzanych zmienia nasze
rozumienie ludzkiej natury. Ł. Kwiatek (przeł.). Kraków.
Kępiński Antoni. 1977. Lęk. Warszawa.
Króliczak Grzegorz, Biduła Szymon. 2013. „Neuronalne podłoże gestów u osób leworęcz-
nych”. Nauka nr 3. 99-131.
Kulesza Wojciech. 2016. Efekt kameleona. Psychologia naśladownictwa. Warszawa.
Kwiatkowski Mikołaj, Wygnał Natalia, Simonienko Katarzyna, Wilczyńska Karolina,
Szulc Agata, Waszkiewicz Napoleon. 2017. Uzależnienie od leków w populacji osób
starszych. W Psychogietaria. M. Cybulski, E. Krajewska-Kułak, N. Waszkiewicz,
K. Kędziora-Kornatowska (red.). Warszawa.
Mauss Marcel. 2001. Sposoby posługiwania się ciałem. W tegoż, Socjologia i antropolo-
gia. M. Król, J. Szacki i in. (przeł.). Warszawa.
Nelson Todd D. (red.). 2004. Ageism. Stereotyping and prejudice against older persons.
Cambridge.
Nęcki Zbigniew, Awdiejew Aleksy. 1992. Typologia pragmatyczno-kontekstowa.
W Z. Nęcki. Komunikowanie interpersonalne. Wrocław-Warszawa-Kraków. 66-86.
Pąchalska Maria. 2014. Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu. Procesy komunikacyj-
ne i powrót do społeczeństwa. Warszawa.
Pełko-Wysiecka Justyna. 2017. Uzależnienie od alkoholu wśród osób starszych. W Psycho-
gietaria. M. Cybulski, E. Krajewska-Kułak, N. Waszkiewicz, K. Kędziora-Kornatow-
ska (red.). Warszawa.
Pinker Susan. 2015. Efekt wioski. Jak kontakty twarzą w twarz mogą uczynić nas zdrow-
szymi, szczęśliwszymi i mądrzejszymi. M. Szymczukiewicz (przeł.). Kielce.
Polska Akademia Nauk, Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus” przy Prezydium PAN. 2008.
Polska w obliczu starzenia się społeczeństwa. Diagnoza i program działania. War-
szawa.
Shusterman Richard. 2010. Świadomość ciała. Dociekania z zakresu somaestetyki.
S. Stankiewicz, W. Małecki (przeł.). Kraków.
Spitzer Manfred. 2007. Jak uczy się mózg. M. Guzowska-Dąbrowska (przeł.). Warszawa.
Stuart-Hamilton Ian. 2006. Psychologia starzenia się. A. Błachnio (przeł.). Poznań.
Turner Victor. 2005. Gry społeczne, pola i metafory. Symboliczne działanie w społeczeń-
stwie. W. Usakiewicz (przeł.). Kraków.
Wilson Margaret. 2002. “Six views of embodied cognition“. Psychonomic Bulletin & Re-
view nr 9(4). 625-639.
Zych Adam A. 2007. Leksykon gerontologii. Kraków.
Downloads
Download data is not yet available.