Abstract
The aim of the article is to describe the phenomenon of traditional sex dolls and modern sex-(ro)bots addressed to heterosexual men in the context of the main changes in civilization and morality that paved the way for new forms of human-humanoid relations. These changes have been gradually taking place in the countries of Western Europe and the USA since the nineteenth century as a result of the development of the industrial society, then - since the second half of the twentieth century - of the dynamic development of the consumer society, and since the 1980s - of the booming IT industry. Industrial and technological revolutions have had a significant impact on social relations, including heterosexual relationships, men’s attitudes towards women and society’s attitudes towards objects. They have also shaped the mental image of the ideal partner through the world (mainly American) cinematographic, advertising and computer game industries of the last century. This notion of the ideal woman then penetrated such industries as robotics, automation, user experience, and entered the field of new media based on the mechanism of artificial intelligence (AI) or human interaction with the machine in real time. The article draws attention to the socio-cultural determinants of new forms of sexuality, which refer to different types of relations and relationships between man and humanoid object. The latter resembles a woman on the “carnal level” (humanoid design), but also - with regard to sex(ro)bots - psychological and communicative. As a result, there is a need to reflect on a new direction of research on the anthropology of sexuality, where the “non-human” but artificial humanoid entity or computer-generated selected attribute of a woman (e.g. a voice) becomes a side of the relationship for man. Contemporary cultural production can provide space, strategies and tools to perpetuate paraphillic sexual practices, and in this context its anti-cultural therapeutic functions, structures and mechanisms leading to social alienation of man can be pointed out.References
Aggrawal Anil. 2009. „A new classification of necrophilia”. Journal of forensic and legal medicine nr 16(6). 316-320.
Antropologia seksualności. Teoria. Etnografia. Zastosowanie. 2012. Agnieszka Kościańska (red.). Warszawa.
Barański Janusz. 2007. Świat rzeczy. Zarys antropologiczny. Kraków.
Bauman Zygmunt. 1995. Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności. Toruń.
Beck Ulrich, Beck-Gernsheim Elisabeth. 2013. Miłość na odległość. Modele życia w epoce globalnej. Michał Sutowski (przeł.). Warszawa.
Bell Daniel. 1994. Kulturowe sprzeczności kapitalizmu. Stefan Amsterdamski (przeł.). Warszawa.
Bellmer Hans. 1998. Gry Lalki. Gdańsk.
Berger Peter L., Luckmann Thomas. 1983. Społeczne tworzenie rzeczywistości. Józef Niżnik (przeł.). Warszawa.
Bonnet Gérard. 2006. Perwersje seksualne. Historia pojęcia, opis objawów, przyczyny. Daria Demidowicz-Domanasiewicz (przeł.). Gdańsk.
Borowska-Beszta Beata. 2017. Kulturoterapia w andragogice specjalnej. Kraków.
Bourdieu Pierre. 2004. Męska dominacja. Lucyna Kopciewicz (przeł.). Warszawa.
Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze. T. 1: Aspekt posthumanistyczny i transhumanistyczny. 2014. Justyna Tymieniecka-Suchanek (red.). Katowice.
Dant Tim. 2007. Kultura materialna w rzeczywistości społecznej. Wartości, działania, style życia. Janusz Barański (przeł.). Kraków.
Domachowski Waldemar. 1991. Społeczne i kulturowe uwarunkowania patologii. W: Społeczna psychologia kliniczna. Helena Sęk (red.). Warszawa. 162-186.
Falkiewicz Andrzej. 1996. Człowiek teatralny. W: Andrzej Falkiewicz. Istnienie i metafora. Wrocław. 25-37.
Foucault Michel. 2009. Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Tadeusz Komendant (przeł.). Warszawa.
Freud Zygmunt. 1993. „Fetyszyzm”. Seksuologia nr 1. Warszawa.
Godlewski Julian. 1998. Seks. Zboczenia seksualne. W: Encyklopedia psychologii. Włodzimierz Szewczuk (red.). Warszawa.
Hałas Elżbieta, Konecki Krzysztof. 2005. Konstruowanie jaźni i społeczeństwa. Europejskie warianty interakcjonizmu symbolicznego. Warszawa.
Hume David. 1962. Dialogi o religii naturalnej. Naturalna historia religii. Anna Hochfeldowa (przeł.). Warszawa.
Jameson Fredric. 1996. Postmodernizm i społeczeństwo konsumpcyjne. W: Postmodernizm. Antologia przekładów. Ryszard Nycz (red.). Kraków.
Jurkowski Henryk. 1998. „Lalki w rytuale”. Polska Sztuka Ludowa - Konteksty nr 2. 35-43.
Kantor Ryszard. 1997. „Człowiek-zabawka. Szkic z pogranicza ludyzmu i filozofii człowieka”. Zabawy i Zabawki. Kwartalnik poświęcony zagadnieniom ludyzmu i ludyczności nr 4. 15-24.
Kleist Heinrich von. 2000. O teatrze marionetek. W: Dramaty wybrane. Heinrich von Kleist. Jacek Buras (przeł.). Kraków.
Kopytoff Igor. 2003. Kulturowa biografia rzeczy - utowarowienie jako proces. W: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Marian Kempny, Ewa Nowicka (red.). Warszawa.
Kowalczyk Izabela. 2002. Ciało i władza. Polska sztuka krytyczna lat 90. Warszawa.
Krafft-Ebing Richard von. 1886. Psychopathia Sexualis. Charles Gilbert Chaddock (przeł.). Philadelphia.
Kuszyńska Katarzyna. 2003. „Zaklinanie materii. Uwagi o Lalce Hansa Bellmera”. Format nr 42. 65-67.
Kurzac Małgorzata. 2003. „Lalki, marionety, manekiny - fetysze i media sztuki”. Format nr 42. 68-70.
Latour Bruno. 2013. Nadzieja Pandory. Eseje o rzeczywistości w studiach nad nauką. Krzysztof Abriszewski i in. (przeł.). Toruń.
Lord M.G. 1994. Forever Barbie. The Unauthorised Biography of RealDoll. New York.
Thomas Louis-Vincent. 1991. Trup. Od biologii do antropologii. Krzysztof Kocjan (przeł.). Łódź.
Łotman Jurij. 1978. „Lalki w systemie kultury”. Teksty nr 6. 46-53.
Masters Robert. 1963. Sex Crimes in History. Evolving concepts of sadism, lust-murder, and necrophilia - from ancient to modern times. New York.
Marody Mirosława. 1987. Technologie intelektu. Językowe determinanty wiedzy potocznej i ludzkiego działania. Warszawa.
McNair Brian. 2004. Seks, demokratyzacja pożądania i media, czyli kultura obnażania. Ewa Klekot (przeł.). Warszawa.
Melosik Zbyszko. 2007. Kryzys męskości w kulturze współczesnej. Kraków.
Mulvey Kate, Richards Melissa. 1998. Kanony piękna. Zmieniający się wizerunek kobiety 1890-1990. Bożena Mierzejewska (przeł.). Warszawa.
Nancy Jean-Luc. 2002. Corpus. Małgorzata Kwietniewska (przeł.). Gdańsk.
Nead Lynda. 1998. Akt kobiecy. Sztuka, obscena i seksualność. Ewa Franus (przeł.). Poznań.
Ogonowska Agnieszka. 2004. Przemoc ikoniczna. Zarys wykładu. Kraków.
Ogonowska Agnieszka. 2015. Komunikacja i porozumienie. Kraków.
Ogonowska Agnieszka. 2018a. „Cyberpsychologia. Nowe strategie badania mediów i ich użytkowników”. Studia de Cultura nr 10(4). 5-18.
Ogonowska Agnieszka. 2018b. Psychologia mediów i komunikowania. Kraków.
Ogonowska Agnieszka. 2019. „Czatboty jako wyzwanie etyczne dla współczesnej psychoterapii”. Sztuka Leczenia t. 34, nr 1. 29-38.
Ossowska Maria. 1985. Moralność mieszczańska. Wrocław.
Pawlik Jacek. 2001. „Lalka: scedowane człowieczeństwo”. Dialog nr 10. 119-128.
Radkowska-Walkowicz Magdalena. 2008. Od Golema do Terminatora. Wizerunki sztucznego człowieka w kulturze. Warszawa.
Reeves Byron, Nass Clifford. 2005. Media i ludzie. Hanna Szczerkowska (przeł.). Warszawa.
Rogers Mary F. 2003. Barbie jako ikona kultury. Ewa Klekot (przeł.). Warszawa.
Rosenhan David L., Seligman Martin E.P. 1994a. Psychopatologia. T.1. Danuta Golec i in. (przeł.). Warszawa.
Rosenhan David L., Seligman Martin E.P. 1994b. Zaburzenia seksualne: parafilie. W: David L. Rosenhan, Martin E.P. Seligman. Psychopatologia. T. 2. Danuta Golec i in. (przeł.). Warszawa. 25-26.
Rosman Jonathan, Resnick Phillip. 1989. „Sexual attraction to corpses. A psychiatric review of necrophilia”. The Bulletin of the American Academy of Psychiatry and the Law nr 17. 153-163.
Sęk Helena (red.). 1991. Społeczna psychologia kliniczna. Warszawa. 43-161.
Strinati Dominic. 1998. Wprowadzenie do kultury popularnej. Wojciech Burszta (przeł.). Poznań.
Szulc Wita. 1994. Kulturoterapia. Wykorzystywanie sztuki i działalności kulturalno-oświatowej w lecznictwie. Poznań.
Turing Alan. 1950. „Computing Machinery and Intelligence”. Mind nr 236. 433-460.
Turkle Sherry. 2013. Samotni razem. Dlaczego oczekujemy więcej od zdobyczy techniki, a mniej od siebie nawzajem. Małgorzata Cierpisz (przeł.). Kraków.
Weber Max. 1994. Etyka protestancka a duch kapitalizmu. Jan Miziński (przeł.). Lublin.
Williams Linda. 2010. Hard core. Władza, przyjemność i „szaleństwo widzialności”. Justyna Burzyńska, Irena Hansz, Miłosz Wojtyna (przeł.). Gdańsk.
Ziętek Agnieszka. 2010. Media wobec (hiper)rzeczywistości w ujęciu Jeana Baudrillarda. W: Granice w kulturze. Radosław Bomba, Andrzej Radomski (red.). Lublin. 370-380.
Filmografia
Ex Machina. 2015. Alex Garland (reż.).
Łowca androidów. 1982. Ridley Scott (reż.).
Żony ze Stepford. 2004. Frank Oz (reż.).
Antropologia seksualności. Teoria. Etnografia. Zastosowanie. 2012. Agnieszka Kościańska (red.). Warszawa.
Barański Janusz. 2007. Świat rzeczy. Zarys antropologiczny. Kraków.
Bauman Zygmunt. 1995. Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności. Toruń.
Beck Ulrich, Beck-Gernsheim Elisabeth. 2013. Miłość na odległość. Modele życia w epoce globalnej. Michał Sutowski (przeł.). Warszawa.
Bell Daniel. 1994. Kulturowe sprzeczności kapitalizmu. Stefan Amsterdamski (przeł.). Warszawa.
Bellmer Hans. 1998. Gry Lalki. Gdańsk.
Berger Peter L., Luckmann Thomas. 1983. Społeczne tworzenie rzeczywistości. Józef Niżnik (przeł.). Warszawa.
Bonnet Gérard. 2006. Perwersje seksualne. Historia pojęcia, opis objawów, przyczyny. Daria Demidowicz-Domanasiewicz (przeł.). Gdańsk.
Borowska-Beszta Beata. 2017. Kulturoterapia w andragogice specjalnej. Kraków.
Bourdieu Pierre. 2004. Męska dominacja. Lucyna Kopciewicz (przeł.). Warszawa.
Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze. T. 1: Aspekt posthumanistyczny i transhumanistyczny. 2014. Justyna Tymieniecka-Suchanek (red.). Katowice.
Dant Tim. 2007. Kultura materialna w rzeczywistości społecznej. Wartości, działania, style życia. Janusz Barański (przeł.). Kraków.
Domachowski Waldemar. 1991. Społeczne i kulturowe uwarunkowania patologii. W: Społeczna psychologia kliniczna. Helena Sęk (red.). Warszawa. 162-186.
Falkiewicz Andrzej. 1996. Człowiek teatralny. W: Andrzej Falkiewicz. Istnienie i metafora. Wrocław. 25-37.
Foucault Michel. 2009. Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Tadeusz Komendant (przeł.). Warszawa.
Freud Zygmunt. 1993. „Fetyszyzm”. Seksuologia nr 1. Warszawa.
Godlewski Julian. 1998. Seks. Zboczenia seksualne. W: Encyklopedia psychologii. Włodzimierz Szewczuk (red.). Warszawa.
Hałas Elżbieta, Konecki Krzysztof. 2005. Konstruowanie jaźni i społeczeństwa. Europejskie warianty interakcjonizmu symbolicznego. Warszawa.
Hume David. 1962. Dialogi o religii naturalnej. Naturalna historia religii. Anna Hochfeldowa (przeł.). Warszawa.
Jameson Fredric. 1996. Postmodernizm i społeczeństwo konsumpcyjne. W: Postmodernizm. Antologia przekładów. Ryszard Nycz (red.). Kraków.
Jurkowski Henryk. 1998. „Lalki w rytuale”. Polska Sztuka Ludowa - Konteksty nr 2. 35-43.
Kantor Ryszard. 1997. „Człowiek-zabawka. Szkic z pogranicza ludyzmu i filozofii człowieka”. Zabawy i Zabawki. Kwartalnik poświęcony zagadnieniom ludyzmu i ludyczności nr 4. 15-24.
Kleist Heinrich von. 2000. O teatrze marionetek. W: Dramaty wybrane. Heinrich von Kleist. Jacek Buras (przeł.). Kraków.
Kopytoff Igor. 2003. Kulturowa biografia rzeczy - utowarowienie jako proces. W: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Marian Kempny, Ewa Nowicka (red.). Warszawa.
Kowalczyk Izabela. 2002. Ciało i władza. Polska sztuka krytyczna lat 90. Warszawa.
Krafft-Ebing Richard von. 1886. Psychopathia Sexualis. Charles Gilbert Chaddock (przeł.). Philadelphia.
Kuszyńska Katarzyna. 2003. „Zaklinanie materii. Uwagi o Lalce Hansa Bellmera”. Format nr 42. 65-67.
Kurzac Małgorzata. 2003. „Lalki, marionety, manekiny - fetysze i media sztuki”. Format nr 42. 68-70.
Latour Bruno. 2013. Nadzieja Pandory. Eseje o rzeczywistości w studiach nad nauką. Krzysztof Abriszewski i in. (przeł.). Toruń.
Lord M.G. 1994. Forever Barbie. The Unauthorised Biography of RealDoll. New York.
Thomas Louis-Vincent. 1991. Trup. Od biologii do antropologii. Krzysztof Kocjan (przeł.). Łódź.
Łotman Jurij. 1978. „Lalki w systemie kultury”. Teksty nr 6. 46-53.
Masters Robert. 1963. Sex Crimes in History. Evolving concepts of sadism, lust-murder, and necrophilia - from ancient to modern times. New York.
Marody Mirosława. 1987. Technologie intelektu. Językowe determinanty wiedzy potocznej i ludzkiego działania. Warszawa.
McNair Brian. 2004. Seks, demokratyzacja pożądania i media, czyli kultura obnażania. Ewa Klekot (przeł.). Warszawa.
Melosik Zbyszko. 2007. Kryzys męskości w kulturze współczesnej. Kraków.
Mulvey Kate, Richards Melissa. 1998. Kanony piękna. Zmieniający się wizerunek kobiety 1890-1990. Bożena Mierzejewska (przeł.). Warszawa.
Nancy Jean-Luc. 2002. Corpus. Małgorzata Kwietniewska (przeł.). Gdańsk.
Nead Lynda. 1998. Akt kobiecy. Sztuka, obscena i seksualność. Ewa Franus (przeł.). Poznań.
Ogonowska Agnieszka. 2004. Przemoc ikoniczna. Zarys wykładu. Kraków.
Ogonowska Agnieszka. 2015. Komunikacja i porozumienie. Kraków.
Ogonowska Agnieszka. 2018a. „Cyberpsychologia. Nowe strategie badania mediów i ich użytkowników”. Studia de Cultura nr 10(4). 5-18.
Ogonowska Agnieszka. 2018b. Psychologia mediów i komunikowania. Kraków.
Ogonowska Agnieszka. 2019. „Czatboty jako wyzwanie etyczne dla współczesnej psychoterapii”. Sztuka Leczenia t. 34, nr 1. 29-38.
Ossowska Maria. 1985. Moralność mieszczańska. Wrocław.
Pawlik Jacek. 2001. „Lalka: scedowane człowieczeństwo”. Dialog nr 10. 119-128.
Radkowska-Walkowicz Magdalena. 2008. Od Golema do Terminatora. Wizerunki sztucznego człowieka w kulturze. Warszawa.
Reeves Byron, Nass Clifford. 2005. Media i ludzie. Hanna Szczerkowska (przeł.). Warszawa.
Rogers Mary F. 2003. Barbie jako ikona kultury. Ewa Klekot (przeł.). Warszawa.
Rosenhan David L., Seligman Martin E.P. 1994a. Psychopatologia. T.1. Danuta Golec i in. (przeł.). Warszawa.
Rosenhan David L., Seligman Martin E.P. 1994b. Zaburzenia seksualne: parafilie. W: David L. Rosenhan, Martin E.P. Seligman. Psychopatologia. T. 2. Danuta Golec i in. (przeł.). Warszawa. 25-26.
Rosman Jonathan, Resnick Phillip. 1989. „Sexual attraction to corpses. A psychiatric review of necrophilia”. The Bulletin of the American Academy of Psychiatry and the Law nr 17. 153-163.
Sęk Helena (red.). 1991. Społeczna psychologia kliniczna. Warszawa. 43-161.
Strinati Dominic. 1998. Wprowadzenie do kultury popularnej. Wojciech Burszta (przeł.). Poznań.
Szulc Wita. 1994. Kulturoterapia. Wykorzystywanie sztuki i działalności kulturalno-oświatowej w lecznictwie. Poznań.
Turing Alan. 1950. „Computing Machinery and Intelligence”. Mind nr 236. 433-460.
Turkle Sherry. 2013. Samotni razem. Dlaczego oczekujemy więcej od zdobyczy techniki, a mniej od siebie nawzajem. Małgorzata Cierpisz (przeł.). Kraków.
Weber Max. 1994. Etyka protestancka a duch kapitalizmu. Jan Miziński (przeł.). Lublin.
Williams Linda. 2010. Hard core. Władza, przyjemność i „szaleństwo widzialności”. Justyna Burzyńska, Irena Hansz, Miłosz Wojtyna (przeł.). Gdańsk.
Ziętek Agnieszka. 2010. Media wobec (hiper)rzeczywistości w ujęciu Jeana Baudrillarda. W: Granice w kulturze. Radosław Bomba, Andrzej Radomski (red.). Lublin. 370-380.
Filmografia
Ex Machina. 2015. Alex Garland (reż.).
Łowca androidów. 1982. Ridley Scott (reż.).
Żony ze Stepford. 2004. Frank Oz (reż.).
Downloads
Download data is not yet available.