Abstract
The topic of the article is the activation of excluded people through the sociotherapeutic use of a combination of art and new techniques. It is primarily about using technology to make cultural facilities accessible to people with disabilities, which can be used for therapeutic purposes. This topic is widely analysed today, inter alia in the publication edited by Anna Pawłowska, Anna Wendorff and Julia Sowińska-Heim (2016; 2018). The aim of the text is to look at culture from the perspective of its impact on people and vice versa. It is constituted on the assumptions of semiotics and cognitiveism. The foundations of both of these methodologies allow for a better understanding of two mechanisms: a) internal (centrifugal) - perception of audiovisual culture, i.e. the way of constructing the reception situation (the status of a virtual receiver) “secondary” inscribed in the work. In this case, the modelled viewer in the face of audiodescription; b) and external (centripetal) - the functioning of “audiovisual culture of perception”, i.e. the way of participation (inclusion in social circulation) in the culture for people with disabilities. The conclusion is that any person interested in art should have access to it. But not always, for many reasons, is it possible. One of the reasons that may hinder such access is the lack of adaptation of art buildings for the reception of people with disabilities. Then technology can help the art. However, it is important to use it ethically.References
Amabile Teresa. 1983. The social psychology of creativity. Berlin-New York.
Arendt Hannah. 2000. Kondycja ludzka. Anna Łagodzka (przeł.). Warszawa.
Balcerzan Edward. 1971. Perspektywy poetyki odbioru. W: Problemy socjologii literatury. Janusz Sławiński (red.). Wrocław. 79-95.
Barska Joanna. 2013. Mózg, zmysły i kody kulturowe. Wprowadzenie. W: Percepcja kultury. Kultura percepcji. Joanna Barska, Ewelina Twardoch (red.). Kraków-Warszawa. 9-20.
Benjamin Walter. 1996. Dzieło sztuki w epoce możliwości jego technicznej reprodukcji. W: Anioł historii: eseje, szkice, fragmenty. Hubert Orłowski (red.). Krystyna Krzemieniowa i in. (przeł.). Poznań.
Boehm Gottfried. 2014. O obrazach i widzeniu. Antologia tekstów. Daria Kołacka (red.). Małgorzata Łukasiewicz, Anna Pieczyńska-Sulik (przeł.). Kraków.
Butkiewicz Urszula, Künstler Izabela, Więckowski Robert, Żórawska Anna. 2012. Audiodeskrypcja - zasady tworzenia. http://kulturabezbarier.org./container. (dostęp: 6.08.2019).
Casebier Allan. 1991. Film and Phenomenology. New York.
Csíkszentmihályi Mihály. 2005. Przepływ: jak poprawić jakość życia. Psychologia optymalnego doświadczenia. Magdalena Wajda-Kacmajor (przeł.). Taszów.
Dziamski Seweryn. 2005. Kultura i etyka życia społeczno-zawodowego. Poznań.
Chion Michel. 2012. Audio-wizja. Dźwięk i obraz w kinie. Konstanty Szydłowski (przeł.). Warszawa-Kraków.
Chmiel Agnieszka, Mazur Iwona. 2009. „Percepcja filmu a ogólnoeuropejskie standardy audiodeskrypcji - polski wkład w projekt «Pear Tree»”. Przekładaniec nr 20. 138-158.
Ciborowski Mateusz. 2009. „Znaczenie audiodeskrypcji dla niewidomych w Polsce”. Przekładaniec nr 20. 136-137.
Dayan Daniel. 1989. „Widz wpisany w obraz”. Alicja Helman (przeł.). Film na Świecie nr 369. 25-31.
Deleuze Gilles. 2008. Kino. Obraz-ruch. Obraz-czas. Janusz Margański (przeł.). Gdańsk.
Elsaesser Thomas, Hagener Malte. 2015. Teoria filmu: wprowadzenie przez zmysły. Konrad Wojnowski (przeł.). Kraków.
Głowiński Michał. 1976. Style odbioru. Kraków.
Gwóźdź Andrzej (red.). 2008. Ekrany piśmienności. O przyjemnościach tekstu w epoce nowych mediów. Warszawa.
Gwóźdź Andrzej, Zawojski Piotr (red.). 2002. Wiek ekranów: przestrzenie kultury widzenia. Kraków.
Habrajska Grażyna, Ślósarska Joanna (red.). 2006. Kognitywizm w poetyce i stylistyce. Kraków.
Hopfinger Maryla. 2003. Doświadczenia audiowizualne: o mediach w kulturze współczesnej. Warszawa.
Hopfinger Maryla. 2004. Powtórzenie wędrujące przez media. W: Między powtórzeniem a innowacyjnością. Seryjność w kulturze. Alicja Kisielewska (red.). Kraków.
Jedynak Witold (red.). 2014. Społeczne i etyczne wymiary przemian w zmodernizowanym społeczeństwie. Rzeszów.
Jones Caroline i in. 2005. Co wolno, a czego nie wolno terapeucie. Zagadnienie etyczne w pytaniach i odpowiedziach. Ewa Zaremba-Popławska (przeł.). Gdańsk.
Jutrzyna Ewelina (red.). 2003. Sztuka w życiu i edukacji osób niepełnosprawnych. Warszawa.
Mariański Janusz. 2016. Godność ludzka jako wartość społeczno-moralna: mit czy rzeczywistość? Toruń.
Merleau-Ponty Maurice. 2001. Fenomenologia percepcji. Małgorzata Kowalska, Jacek Migasiński (przeł.). Warszawa.
NIMOZ. 2015. Rekomendacje dotyczące udostępniania instytucji muzealnych osobom z niepełnosprawnością wzroku i tworzenia audiodeskrypcji do dzieł plastycznych. Barbara Szymańska (oprac.). Warszawa.
Pallasmaa Juhani. 2012. Oczy skóry. Architektura i zmysły. Michał Choptiany (przeł.). Kraków.
Pawłowska Aneta, Sowińska-Heim Julia. 2016. Audiodeskrypcja dzieł sztuki. Metody. Problemy. Przykłady. Łódź.
Pawłowska Aneta, Wendorff Anna, Sowińska-Heim Julia (red.). 2018. Osoby z niepełnosprawnością i sztuka. Łódź.
Reamer Frederic. 2006. Ethical Standards in Social Work: A Review of the NASW Code of Ethics. Washington.
Sawicka Katarzyna (red.). 1999. Socjoterapia. Warszawa.
Sobchack Vivian. 1992. The Adress of the Eye: A Phenomenology of Film Experience. Princeton.
Stockwell Peter. 2002. Poetyka kognitywna. Wprowadzenie. Anna Skucińska (przeł.). Kraków.
Szymańska Barbara. 2008. Audiodeskrypcja w kinie, czyli werbalizacja obrazu filmowego. http://audiodeskrypcja.pl/werbalizacjaobrazufilmowego.html. (dostęp: 6.08. 2019).
Świderska Agata. 2016. Beacon - mały nadajnik o wielkich możliwościach. https://www.magazynprzemyslowy.pl/produkcja/Beacon-maly-nadajnik-o-wielkich-mozliwosciach, 8652,1. (dostęp: 6.08.2019).
Torrance Ellis Paul. 1963. Education and the creative potential. Minneapolis.
Walewska Ewa. 2016. Neonawigacja, geolokalizacja i interakcja z miejskim środowiskiem przy użyciu urządzeń i aplikacji mobilnych (referat wygłoszony na II Zjeździe Filmoznawców i Medioznawców, Kraków, 8-10.12.2016).
Więckowski Robert. 2014. „Audiodeskrypcja piękna”. Przekładaniec nr 28. 109-123.
Więckowski Robert. [b.d.]. Sztuka prezentowania sztuki. https://www.nimoz.pl/files//articles/147/Sztuka_prezentowania_sztuki.pdf. (dostęp: 6.09.2019).
Wysłouch Seweryna. 1993. Literatura a sztuki wizualne. Warszawa.
Wysłouch Seweryna. 1996. Semiotyka i literatura. Warszawa.
Zalewski Andrzej. 2002. Film i nie tylko. Kognitywizm, emocje, reality show. Kraków.
Arendt Hannah. 2000. Kondycja ludzka. Anna Łagodzka (przeł.). Warszawa.
Balcerzan Edward. 1971. Perspektywy poetyki odbioru. W: Problemy socjologii literatury. Janusz Sławiński (red.). Wrocław. 79-95.
Barska Joanna. 2013. Mózg, zmysły i kody kulturowe. Wprowadzenie. W: Percepcja kultury. Kultura percepcji. Joanna Barska, Ewelina Twardoch (red.). Kraków-Warszawa. 9-20.
Benjamin Walter. 1996. Dzieło sztuki w epoce możliwości jego technicznej reprodukcji. W: Anioł historii: eseje, szkice, fragmenty. Hubert Orłowski (red.). Krystyna Krzemieniowa i in. (przeł.). Poznań.
Boehm Gottfried. 2014. O obrazach i widzeniu. Antologia tekstów. Daria Kołacka (red.). Małgorzata Łukasiewicz, Anna Pieczyńska-Sulik (przeł.). Kraków.
Butkiewicz Urszula, Künstler Izabela, Więckowski Robert, Żórawska Anna. 2012. Audiodeskrypcja - zasady tworzenia. http://kulturabezbarier.org./container. (dostęp: 6.08.2019).
Casebier Allan. 1991. Film and Phenomenology. New York.
Csíkszentmihályi Mihály. 2005. Przepływ: jak poprawić jakość życia. Psychologia optymalnego doświadczenia. Magdalena Wajda-Kacmajor (przeł.). Taszów.
Dziamski Seweryn. 2005. Kultura i etyka życia społeczno-zawodowego. Poznań.
Chion Michel. 2012. Audio-wizja. Dźwięk i obraz w kinie. Konstanty Szydłowski (przeł.). Warszawa-Kraków.
Chmiel Agnieszka, Mazur Iwona. 2009. „Percepcja filmu a ogólnoeuropejskie standardy audiodeskrypcji - polski wkład w projekt «Pear Tree»”. Przekładaniec nr 20. 138-158.
Ciborowski Mateusz. 2009. „Znaczenie audiodeskrypcji dla niewidomych w Polsce”. Przekładaniec nr 20. 136-137.
Dayan Daniel. 1989. „Widz wpisany w obraz”. Alicja Helman (przeł.). Film na Świecie nr 369. 25-31.
Deleuze Gilles. 2008. Kino. Obraz-ruch. Obraz-czas. Janusz Margański (przeł.). Gdańsk.
Elsaesser Thomas, Hagener Malte. 2015. Teoria filmu: wprowadzenie przez zmysły. Konrad Wojnowski (przeł.). Kraków.
Głowiński Michał. 1976. Style odbioru. Kraków.
Gwóźdź Andrzej (red.). 2008. Ekrany piśmienności. O przyjemnościach tekstu w epoce nowych mediów. Warszawa.
Gwóźdź Andrzej, Zawojski Piotr (red.). 2002. Wiek ekranów: przestrzenie kultury widzenia. Kraków.
Habrajska Grażyna, Ślósarska Joanna (red.). 2006. Kognitywizm w poetyce i stylistyce. Kraków.
Hopfinger Maryla. 2003. Doświadczenia audiowizualne: o mediach w kulturze współczesnej. Warszawa.
Hopfinger Maryla. 2004. Powtórzenie wędrujące przez media. W: Między powtórzeniem a innowacyjnością. Seryjność w kulturze. Alicja Kisielewska (red.). Kraków.
Jedynak Witold (red.). 2014. Społeczne i etyczne wymiary przemian w zmodernizowanym społeczeństwie. Rzeszów.
Jones Caroline i in. 2005. Co wolno, a czego nie wolno terapeucie. Zagadnienie etyczne w pytaniach i odpowiedziach. Ewa Zaremba-Popławska (przeł.). Gdańsk.
Jutrzyna Ewelina (red.). 2003. Sztuka w życiu i edukacji osób niepełnosprawnych. Warszawa.
Mariański Janusz. 2016. Godność ludzka jako wartość społeczno-moralna: mit czy rzeczywistość? Toruń.
Merleau-Ponty Maurice. 2001. Fenomenologia percepcji. Małgorzata Kowalska, Jacek Migasiński (przeł.). Warszawa.
NIMOZ. 2015. Rekomendacje dotyczące udostępniania instytucji muzealnych osobom z niepełnosprawnością wzroku i tworzenia audiodeskrypcji do dzieł plastycznych. Barbara Szymańska (oprac.). Warszawa.
Pallasmaa Juhani. 2012. Oczy skóry. Architektura i zmysły. Michał Choptiany (przeł.). Kraków.
Pawłowska Aneta, Sowińska-Heim Julia. 2016. Audiodeskrypcja dzieł sztuki. Metody. Problemy. Przykłady. Łódź.
Pawłowska Aneta, Wendorff Anna, Sowińska-Heim Julia (red.). 2018. Osoby z niepełnosprawnością i sztuka. Łódź.
Reamer Frederic. 2006. Ethical Standards in Social Work: A Review of the NASW Code of Ethics. Washington.
Sawicka Katarzyna (red.). 1999. Socjoterapia. Warszawa.
Sobchack Vivian. 1992. The Adress of the Eye: A Phenomenology of Film Experience. Princeton.
Stockwell Peter. 2002. Poetyka kognitywna. Wprowadzenie. Anna Skucińska (przeł.). Kraków.
Szymańska Barbara. 2008. Audiodeskrypcja w kinie, czyli werbalizacja obrazu filmowego. http://audiodeskrypcja.pl/werbalizacjaobrazufilmowego.html. (dostęp: 6.08. 2019).
Świderska Agata. 2016. Beacon - mały nadajnik o wielkich możliwościach. https://www.magazynprzemyslowy.pl/produkcja/Beacon-maly-nadajnik-o-wielkich-mozliwosciach, 8652,1. (dostęp: 6.08.2019).
Torrance Ellis Paul. 1963. Education and the creative potential. Minneapolis.
Walewska Ewa. 2016. Neonawigacja, geolokalizacja i interakcja z miejskim środowiskiem przy użyciu urządzeń i aplikacji mobilnych (referat wygłoszony na II Zjeździe Filmoznawców i Medioznawców, Kraków, 8-10.12.2016).
Więckowski Robert. 2014. „Audiodeskrypcja piękna”. Przekładaniec nr 28. 109-123.
Więckowski Robert. [b.d.]. Sztuka prezentowania sztuki. https://www.nimoz.pl/files//articles/147/Sztuka_prezentowania_sztuki.pdf. (dostęp: 6.09.2019).
Wysłouch Seweryna. 1993. Literatura a sztuki wizualne. Warszawa.
Wysłouch Seweryna. 1996. Semiotyka i literatura. Warszawa.
Zalewski Andrzej. 2002. Film i nie tylko. Kognitywizm, emocje, reality show. Kraków.
Downloads
Download data is not yet available.