Abstrakt
Celem artykułu jest ukazanie roli medioznawstwa stosowanego w projektowaniu i wdrażania działań edukacyjnych związanych z rozwijaniem kompetencji medialnych i cyfrowych u dzieci w wieku 3–16 lat. Badanie strategii korzystania z mediów i rozumienia przekazów medialnych oraz oznaczenie bazowego poziomu kompetencji u wskazanej grupy badanych wymaga sięgnięcia po metody znane już na terenie psychologii, a następnie wykorzystanie ich wyników do projektowania konkretnych działań edukacyjnych i opracowania rekomendacji dla decydentów oświatowych związanych z media literacy. Właściwe oszacowanie poziomu kompetencji bazowych jest niezwykle istotne dla efektywnego wdrażania projektów służących ich doskonaleniu, zwłaszcza, że polski system edukacyjny działa w ramach modelu tzw. rozproszonej edukacji medialnej. Oznacza to, że wciąż brakuje – w ramach formalnej edukacji – metodycznych i systematycznych działań edukacyjnych, które w sposób spójny, uporządkowany i celowy rozwijałyby umiejętności, wiedzę i kompetencje związane z mediami na poszczególnych etapach kształcenia, a na dodatek w synchronizacji z profilem kształcenia oraz potrzebami poszczególnych grup uczniów i uczennic (ujęcie relacyjne). W artykule zaproponowano metody badania bazowego poziomu kompetencji określonego typu w odniesieniu do poszczególnych grup wiekowych.
Bibliografia
Arendt Hanna. 1994. Kryzys edukacji?. W: H. Arendt, Między czasem minionym a przyszłym. Osiem ćwiczeń z myśli politycznej. Hanna Arendt (red.). Mieczysław Godyń, Wojciech
Zobacz w Google Scholar
Madej (przeł.). Warszawa. 209–232.
Zobacz w Google Scholar
Bednarek Józef, Andrzejewska Anna, Ćmiel Sylwia. 2013. Człowiek w świecie rzeczywistym i wirtualnym. Wybrane patologie społeczno-wychowawcze w cyberprzestrzeni. Józefów.
Zobacz w Google Scholar
Brookfiled Stephen D. 2003. Critical Thinking in Adulthood. W: Critical Thinking and Reasoning. Current Research, Theory and Practice. Daniel Fasco (ed.). Cresskill.
Zobacz w Google Scholar
Bruner Jerome. 1977. The process of education. Cambridge, Mass.
Zobacz w Google Scholar
Brzyszcz Ewelina. 2018. „Potrzeba edukacji medialnej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym – ujęcie teoretyczne i praktyczne kształtowania kompetencji medialnych”.
Zobacz w Google Scholar
Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna 6. 83–92.
Zobacz w Google Scholar
Cieszyńska-Rożek Jagoda. 2014. Wpływ wysokich technologii na rozwój poznawczy dzieci w wieku niemowlęcym i poniemowlęcym. W: Człowiek. Technologia. Media. Konteksty kulturowe i psychologiczne. red. Agnieszka Ogonowska, Grzegorz Ptaszek (red.). Kraków. 11–22.
Zobacz w Google Scholar
Dylak Stanisław. 1997. Edukacja medialna w szkole. O mediach, przez media, dla mediów. W: Media a edukacja. Wacław Strykowski (red.). Poznań. 465–473.
Zobacz w Google Scholar
Edukacja medialna w kształceniu wczesnoszkolnym. 2008. Zuzanna Zbróg (red.). Kielce.
Zobacz w Google Scholar
Francuz Piotr. 1999. Psychologiczne aspekty odbioru telewizji. Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Francuz Piotr. 2002. Rozumienie przekazu telewizyjnego. Psychologiczne badania telewizyjnych programów informacyjnych. Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Francuz Piotr (red.). 2007. Psychologiczne komunikacji audiowizualnej. Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Francuz Piotr. 2013. Imagia: w kierunku neurokognitywnej teorii obrazu. Lublin.
Zobacz w Google Scholar
Jasiewicz Justyna i in. 2015. Ramowy katalog kompetencji cyfrowych. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Kołodziejczyk Anna. 2003. Dziecięca koncepcja fikcji, czyli co jest na niby w telewizji?. Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Kołodziejczyk Anna. 2013. Media w życiu rodziny. Rodzaje mediacji korzystania z mediów. W: Współczesna psychologia mediów. Nowe problemy i perspektywy badawcze. Agnieszka Ogonowska, Grzegorz Ptaszek (red.). Kraków. 49–70.
Zobacz w Google Scholar
Kubicka Dorota, Kołodziejczyk Anna. 2007. Psychologia wpływu mediów. Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Langer Ellen. 1993. Problemy uświadamiania. Konsekwencje refleksyjności i bezrefleksyjności. W: Poznanie. Afekt. Zachowanie. Tomasz Maruszewski (red.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Lisowska-Magdziarz Małgorzata. 2013. Metodologia badań nad mediami – nurty, kierunki, koncepcje, nowe wyzwania. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/950/lisowska-magdziarz_metodologia_badan_nad_mediami_2013.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp: 7.06.2022].
Zobacz w Google Scholar
Lisowska-Magdziarz Małgorzata. 2019. Znaki na uwięzi. Od semiologii do semiotyki mediów. Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Maziarz Magdalena. 2020. Zaangażowani w rzeczywistość. Szkolna edukacja medialna w Niemczech i Polsce. Wrocław.
Zobacz w Google Scholar
Melosik Zbyszko. 2013. Kultura popularna i tożsamość młodzieży: w niewoli władzy i wolności. Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Musioł Marcin. 2011. Wspomaganie procesów dydaktycznego, wychowawczego i opiekuńczego w pracy z dzieckiem w wieku wczesnoszkolnym. W: Pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna w sytuacji zmiany społecznej, kulturowej i oświatowej. Studia – rozprawy – praktyka. Stanisław Juszczyk, Mirosław Kisiel, Alina Budniak (red.). Katowice.
Zobacz w Google Scholar
Neuropsychologia: współczesne kierunki badań. 2016. Krzysztof Jodzio (red.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
O potrzebie edukacji medialnej w Polsce. 2015. Michał Federowicz, Sławomir Ratajski, Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Ogonowska Agnieszka. 2003. Edukacja medialna: klucz do rozumienia społecznej rzeczywistości. Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Ogonowska Agnieszka. 2013. Współczesna edukacja medialna. Teoria i rzeczywistość. Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Ogonowska Agnieszka. 2021. Cyberpsychologia. Media – użytkownicy – zastosowania. Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Patzlaff Rainer. 2008. Zastygłe spojrzenie. Fizjologiczne skutki patrzenia na ekran a rozwój dziecka. Barbara Kowalewska (przeł). Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Rudnicka Patrycja. 2021. Gotowość wobec technologii: konteksty, definicja i pomiar. Katowice.
Zobacz w Google Scholar
Spitzer Manfred. 2007. Jak uczy się mózg. Małgorzata Guzowska-Dąbrowska (przeł.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Sternberg Robert, Spear-Swerling Louise. 2003. Jak nauczyć dzieci myślenia. Olga i Wojciech Kubińscy (przeł.). Gdańsk.
Zobacz w Google Scholar
Sugier-Szerega Anna. 2015. Kształtowanie kompetencji medialnych u dzieci w wieku przedszkolnym – szanse, trudności, ograniczenia. W: Edukacja medialna w dobie współczesnych zmian kulturowych, społecznych i technologicznych. Agnieszka Ogonowska, Grzegorz Ptaszek (red.). Kraków. 19–30.
Zobacz w Google Scholar
Tomaszewska-Kępała Hanna. 2012. Młodzież, rówieśnicy i nowe media. Społeczne funkcje technologii komunikacyjnych w życiu nastolatków. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Wczesna edukacja. Między schematem a poszukiwaniem nowych ujęć teoretyczno-badawczych. 2006. Dorota Klus-Stańska, Ewa Szatan, Dorota Bronk (red). Gdańsk.
Zobacz w Google Scholar
Wood D. 2006. Jak dzieci uczą się i myślą. Społeczne konteksty rozwoju poznawczego. Rafał Pawlik, Anna Kowalcze-Pawlik (przeł.). Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2023 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia de Cultura