Abstrakt
Celem artykułu jest ukazanie roli teatru zarówno w edukacji kulturowej zorientowanej na nowe media i cyberkulturę 3.0, na zmediatyzowany i zmedializowany teatr współczesny, jak i w rozwijaniu tzw. kompetencji kluczowych. Obok kompetencji cyfrowych, które ściśle związane są z nowymi mediami, istotną rolę – zarówno w procesach adaptacji, jak i transgresji kulturowej – odgrywają tzw. kompetencje miękkie i transwersalne. Są one zarówno efektem finalnym (na wyższym poziomie piramidy kompetencji), jak i fundamentem wszystkich podstawowych form uczenia się. Wykonawcze kompetencje teatralne oraz krytyka teatralna pozwalają rozwijać kompetencje niezbędne do współpracy, komunikacji oraz działań kreatywnych przy wykorzystaniu mediów cyfrowych, co sprawia, że edukacja teatralna jest ściśle związana z edukacją poprzez teatr. W ramach edukacji 4.0 warto pamiętać o kompetencjach nie‑cyfrowych, które mają istotne znaczenie dla efektywnego wykorzystania narzędzi i zasobów środowiska cyfrowego oraz dla samej współpracy – podmiotowej, kreatywnej, partycypacyjnej z innymi jego użytkownikami. Ponadto rozwój kompetencji kulturowych związanych z teatrem i poprzez teatr pozwala zdobyć inne kompetencje wykonawcze i poznawcze związane ze sferą społeczną, polityczną, obywatelską, co świadczy o performatywnej sile samego teatru i potencjale jego narzędzi czy środków wyrazu.
Bibliografia
Bal Mieke. 2015. Afekt jako siła kulturowa. Anna Turczyn (przeł.). W: Historie afektywne i polityki pamięci. Elżbieta Wichrowska, Anna Szczepan‑Wojnarska, Roma Sendyka, Ryszard Nycz (red.). Warszawa. 33–46.
Zobacz w Google Scholar
Baudrillard Jean. 2005. Symulakry i symulacje. Sławomir Królak.(przeł.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Baudrillard Jean. 2006a. Wojny w zatoce nie było. Sławomir Królak (przeł.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Baudrillard Jean. 2006b. W cieniu milczącej większości albo kres sfery społecznej. Sławomir Królak (przeł.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Bauman Zygmunt. 1998. Prawodawcy i tłumacze. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Bishop Claire. 2015. Sztuczne piekła. Sztuka partycypacyjna i polityka widowni. Jacek Staniszewski (przeł.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Bourriaud Nicolas. 2012. Estetyka relacyjna. Łukasz Białkowski (przeł.). Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Butler Judith. 2016. Zapiski o performatywnej teorii zgromadzeń. Joanna Bednarek (przeł.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Carratero S. i in. 2017. The Digital Competence Framework for Citizens with eight proficiency levels and examples of use. Luxembourg.
Zobacz w Google Scholar
Debord Guy. 2006. Społeczeństwo spektaklu oraz Rozważania o społeczeństwie spektaklu. Mateusz Kwaterko (przeł.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Dobrowolski Piotr. 2019. Teatr i polityka: dyskursy polityczne w polskiej dramaturgii współczesnej. Poznań.
Zobacz w Google Scholar
Dorak‑Wojakowska Lilianna. 2015. Teatr wobec nowych mediów. W: Przepływy, protezy, przedłużenia… Przemiany kultury polskiej pod wpływem nowych mediów po 1989 roku. Bogusława Bodzioch‑Bryła i in. (red.). Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Edukacja cyfrowa w szkołach w Europie. Raport Eurydice. 2020. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Ferrari Anusca. (2013). DigComp: A Framework for Developing and Understanding Digital Competence in Europe. Luxembourg.
Zobacz w Google Scholar
Fischer‑Lichte Erika. 2008. „Czym jest przedstawienie w kulturze performansów. Próba definicji”. Małgorzata Sugiera (tłum.). Didaskalia 88. 65–71.
Zobacz w Google Scholar
Glasbeek Steven. 2018. The Importance of Transversal Skills and Competences for Young People in a Modern Europe. Policy Paper. [b.m.].
Zobacz w Google Scholar
Głomb Krzysztof. 2020 Kompetencje 4.0. Cz.1. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Goffman Erving. 2000. Człowiek w teatrze życia codziennego. Helena Datner‑Śpiewak, Paweł Śpiewak (przeł.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Kolankiewicz Leszek. (red.). 2010. Antropologia widowisk: zagadnienia i wybór tekstów. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Kosofsky Sedgwick Eve. 2003. Touching, Feeling. Affect. Pedagogy. Performativity. Durham.
Zobacz w Google Scholar
Komisja Europejska. 2018. Wniosek w sprawie Zalecenia Rady w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie. COM(2018)24. 17 stycznia. Bruksela.
Zobacz w Google Scholar
Kozielecki Józef. 2002. Transgresja i kultura. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Krajewska Anna. 2006. „Dekonstrukcja jako problem estetyki (na przykładzie dramatycznego dyskursu Jacques’a Derridy)”. Przestrzenie Teatru 6. 19–29.
Zobacz w Google Scholar
Krakowska Joanna. 2018. Auto‑teatr w czasach post‑prawdy. W: Post‑teatr i jego sojusznicy. Tomasz. Plata (red.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Łubieniewska Ewa. 2014. „O kłopotach edukacji teatralnej w dobie wszechobecnej(po)nowoczesności i nieobecnej tradycji”. „Studia de Cultura 6. 120–126.
Zobacz w Google Scholar
Michl Werner. 2012. Pedagogika przeżyć. Dariusz Kozieł (przeł.). Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Nieduziak Edyta. 2015. Teatr jako narzędzie diagnozy i terapii dzieci. W: Arteterapia: zdrowie dzięki sztuce. Marta Majorczyk, Marta Szabelska‑Holeksa (red.). Warszawa. 163–183.
Zobacz w Google Scholar
Ogonowska Agnieszka. 2014. „Wstęp”. Studia de Cultura 6: Edukacja kulturowa. Ujęcie monograficzne. 3–4.
Zobacz w Google Scholar
Ogonowska Agnieszka. 2016. „Kompetencje cyfrowe we współczesnej cywilizacji medialnej”. Studia de Cultura 8(2). 14–26.
Zobacz w Google Scholar
Ogonowska Agnieszka. 2019. „Wybrane gesty i formy parateatralne jako narzędzia wspomagania komunikacji z osobami w wieku senioralnym”. Studia de Cultura 11(2). 152–166.
Zobacz w Google Scholar
Ogonowska Agnieszka (red.). 2014. Studia de Cultura 6: Edukacja kulturowa. Ujęcie monograficzne.
Zobacz w Google Scholar
Ogonowska Agnieszka (red.). 2019. Studia de Cultura 11(4): Kulturoterapia: strategie wykorzystywania mediów i kultury w leczeniu, profilaktyce i edukacji.
Zobacz w Google Scholar
Ogonowska Agnieszka, Fischer Bogdan (red.). 2022. Studia de Cultura 14(2): Człowiek i technologia: aspekty cyberkulturowe, komunikacyjne i prawne.
Zobacz w Google Scholar
Ogonowska Agnieszka, Pieniążek Marek (red.). 2019. „Słowo od Redaktorów Tematycznych”. Studia de Cultura 2: Teatr w edukacji, terapii i profilaktyce. 3–5.
Zobacz w Google Scholar
Ogonowska Agnieszka, Walecka‑Rynduch Agnieszka. 2022. „Kompetencje cyfrowe młodych dorosłych: modele ramowe a rzeczywiste profile kompetencji. Analiza przyczynkowa”. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia 20. 624–640. DOI 10.24917/20811861.20.39.
Zobacz w Google Scholar
Pavis Patrice. 2001. Współczesna inscenizacja. Źródła, tendencje, perspektywy. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Philips Patricia, Philips Jack. 2020. Proving the Value of Soft Skills. Alexandria.Pieniążek Marek. 2014. „Edukacja performatywna jako skuteczny model nauczania”. Studia de Cultura 6. 106–119.
Zobacz w Google Scholar
Pilch Anna, Rusek Marta (red.). 2019. Współczesny museion: edukacja kulturowa z perspektywy uniwersytetu, muzeum, szkoły. Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Plata Tomasz (red.). 2018. Post‑teatr i jego sojusznicy. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Ramowy katalog kompetencji cyfrowych. Justyna Jasiewicz i in. (red.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Rancière Jacques. 2007. Widz wyemancypowany. A. Ostolski (przeł.). Krytyka Polityczna 13.
Zobacz w Google Scholar
Smolarska Zofia. 2019. Sztuki uczące Wojtka Ziemilskiego, czyli post‑teatr po polsku. W: Post‑teatr i jego sojusznicy. Tomasz Plata (red.). Warszawa
Zobacz w Google Scholar
Spitzer Manfred. 2012. Jak uczy się mózg. Małgorzata Guzowska‑Dąbrowska (przeł.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Szulborska‑Łukaszewicz Joanna i in. (red.). 2017. Edukacja dla teatru a pedagogika teatralna – idee i praktyka. Kraków.
Zobacz w Google Scholar
Williams Linda. 2010. Hard core, władza, przyjemność i „szaleństwo widzialności”. Justyna Burzyńska i in. (przeł.). Warszawa.
Zobacz w Google Scholar
Żmijewski Artur. 2007a. Stosowane sztuki społeczne. Krytyka Polityczna 11/12. 14–24.
Zobacz w Google Scholar
Żmijewski Artur. 2007b. Polityczne gramatyki obrazów. W: Jacques Rancière. Estetyka jako polityka. Julian Kutyła, Paweł Mościcki (przeł.). Warszawa. 13–20.
Zobacz w Google Scholar
Żydek‑Bednarczuk Urszula. 2015. Spotkanie kultur: komunikacja i edukacja międzykulturowa w glottodydaktyce. Katowice.
Zobacz w Google Scholar
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2024 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia de Cultura